Het klimaat is het gemiddelde weer over een bepaalde periode. Klimaatverandering is niet nieuw. Ons klimaat is altijd in verandering. Natuurlijke factoren als vulkaanuitbarstingen, een wisselende hoeveelheid zonlicht en natuurfenomenen als El Nino (opwarming van zeewater) spelen een rol. Wat wel nieuw is dat ons klimaat in de afgelopen eeuw vooral verandert door menselijk handelen. Dat concludeert het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) op basis van vele studies. Zo warmt de temperatuur op aarde op door de uitstoot van de broeikasgassen koolstofdioxide en methaan. De bijdrage van natuurlijke factoren aan de opwarming over deze gehele periode is verwaarloosbaar klein. Die invloed is er wel in kortere periodes, maar spelen geen belangrijke rol in de langetermijnopwarming (over 150 jaar gekeken).
Ook nieuw is de snelheid waarmee de temperatuur op de aarde opwarmt. Afgelopen eeuw steeg de temperatuur op aarde met gemiddeld 1 graad. In Nederland heeft het KNMI een stijging van 1,8 graden gemeten tussen 1906 en 2017.
De opwarming van de aarde zorgt niet alleen voor stijgende temperaturen. Ook het weer wordt extremer. Zo wordt het natter. In het voorjaar, najaar en in de winter gaat meer regen vallen. Ook zijn er meer zware buien. Daardoor is er meer kans op overstromingen. Rivieren en riolering kunnen het water niet goed kunnen afvoeren. De zomers worden juist droger en heter met meer zomerse en tropische dagen.
Ook stijgt de zeespiegel. Dit komt door de uitzetting van zeewater, het smelten van gletchers en kleine ijskappen en het langzaam slinken van de grote ijskappen op Groenland en Antartica. Ook de snelle afkalving aan de randen van de Groenlandse en de West-Antarkische ijskap draagt bij aan de zeespiegelstijging. In de 20ste eeuw steeg de zeespiegel met ongeveer 20 centimeter. De zeespiegelstijging houdt in Nederland volgens het KNMI gelijke tred met het wereldgemiddelde.
De natuur in de Nederland zal ook veranderen. Soorten die oorspronkelijk uit warmere gebieden komen, zullen zich steeds beter thuis voelen in Nederland. Ook begint het voorjaar eerder. Planten bloeien dan vroeger in het jaar, insecten verschijnen eerder en vogels broeden vroeger in het jaar.
De gevolgen van klimaatverandering zijn nu al merkbaar in onze omgeving. In Nederland zien we dit bijvoorbeeld terug in het aantal hittegolven dat toeneemt en de extreme regenbuien. Sinds de temperatuurmetingen startten (in 1901) registreerde het KNMI Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 28 hittegolven. 12 hiervan vonden plaats in de afgelopen 20 jaar. Ook lijken hevigere regenbuien vaker voor te komen en neemt de gemiddelde jaarlijkse temperatuur toe.
In de zomer van 2019 is het record voor de hoogste temperatuur in Nederland verbroken. Het werd overdag 40,7°C en ’s nachts bleef het boven de 20°C. Bij verdere opwarming van de aarde laten modellen zien dat dit geen uitzondering is in de toekomst.
Heet?
Bekijk de lokale gevoels-temperatuur op een extreem hete zomerdag.
Wateroverlast
Bekijk waar het water in het stedelijk en landelijk gebied blijft staan bij een hevige regenbui.
Droge voeten
Bekijk in welke gebouwen in Nederland je droge voeten houdt bij een dreigende overstroming.
Houten palen
Bekijk allle kaarten binnen thema klimaat
Beeld contentwrapper beleid
Klimaatbeleid
In 2015 is tijdens de VN-klimaattop in Parijs afgesproken dat de opwarming van de aarde moet worden beperkt tot ruim onder de 2°C. Dit klimaatakkoord is ondertekend door 28 lidstaten van de Europese Unie. In de Klimaatwet is vastgelegd wat dit betekent voor Nederland. In deze wet staat hoeveel we als land van het broeikasgas CO2 mogen uitstoten. Zo moeten we in 2030 49% minder CO2 uitstoten dan in 1990. In 2050 moet dat 95% minder zijn. Ook heeft Nederland afgesproken eind 2020 al 25% minder broeikasgassen uit te stoten dan in 1990.
De overheid werkt samen met diverse sectoren om de klimaatdoelen te halen. De maatregelen worden per sector omschreven in het Klimaatakkoord. Eén van de afspraken met de energiesector is dat in 2030 70% van alle elektriciteit van hernieuwbare oorsprong is (vooral wind- en zonne-energie). De sector gebouwde omgeving gaat als eerste stap 1,5 miljoen bestaande woningen verduurzamen voor 2030.
Nationale Klimaatadaptatiestrategie
De Nationale klimaatadaptatiestrategie (NAS) brengt klimaateffecten in beeld, verbindt betrokken partijen en bevordert een gezamenlijke aanpak. Hoe ze dit doen staat in het Uitvoeringsprogramma 2018-2019.
Deltaplan Ruimtelijke adaptatie
Het Deltaplan Ruimtelijke adaptatie is een gezamenlijk plan van gemeenten, waterschappen, provincies en het Rijk om Nederland voor te bereiden op meer droogte, hitte en water.
Tips

Klimaatverandering raakt ook jouw eigen leefomgeving. Lees meer over wat je kan doen om jouw huis en tuin klimaatbestendig te maken en bij te dragen aan verminderen van klimaatverandering.
Klimaatverandering nieuws
Een week lang de boom in het zonnetje
Een hele week speciaal in het teken van de boom? Ja! Van 9 t/m 14 mei wordt de boom in het zonnetje gezet.

Doe jij ook mee aan de Week van de Groene Tuin?
Ons klimaat verandert. Help jij mee hittestress en wateroverlast te lijf te gaan? Doe van 12 t/m 14 april mee aan de Week van de Groene Tuin.

Doe jij ook mee aan de Week van de Groene Tuin?
Een groene tuin: daar word je toch vrolijk van? Milieu Centraal organiseert samen ons en andere partners van 12 tot en met 18 april 2022 De Week van de Groene Tuin.

Tien jaar Atlas Leefomgeving en alle thema's in nieuw jasje
De Atlas Leefomgeving staat tien jaar online! We hebben al onze thema's in een nieuw jasje gestoken. Daar hebben we achter de schermen hard aan gewerkt.

“Het gaat om onze toekomst”; jongeren verdienen een structurele plek aan tafel
De volle focus op klimaat en een structurele plek voor jongeren aan de politieke tafel. Daar werkt de Jonge Klimaatbeweging (JKB) aan.
Je leefomgeving verbeteren? Ga het dak op!
Groene daken hebben veel voordelen: voor onze directe leefomgeving, maar ook voor onszelf. Denk alleen maar aan wateropvang en meer biodiversiteit.

Kijk ook eens bij
Luchtkwaliteit

Thema Lucht
Natuur

Thema natuur
Water

Thema water
Klimaatverandering

Thema bodem