Het geluid rond luchthavens is vaak in het nieuws. Het is één van de belangrijkste oorzaken van geluidhinder, na het geluid van wegverkeer en buren. We krijgen er regelmatig vragen over in onze helpdesk. Mede vanuit die vragen is de pagina Vliegverkeer geactualiseerd. De beleving van vliegtuiggeluid komt nu uitgebreid aan de orde. En je vindt nu ook informatie over real-time metingen en de Programmatische Aanpak van het Meten van Vliegtuiggeluid (PAMV)evenals  een doorkijkje naar toekomstig beleid. Alleen de kaarten konden nog niet worden ge-updatet, omdat er nog geen nieuwe cijfers beschikbaar zijn.

Vragen in de helpdesk vanwege hinder

‘Wat kan ik doen aan de serieuze geluidsoverlast als er elke drie minuten een groot vliegtuig boven onze wijk vliegt?’ vraagt een inwoner van Amsterdam. Iemand anders vraagt waarom het geluid van luchthaven Niederrhein niet op de kaart staat. Via onze helpdesk krijgen we geregeld zulke vragen over vliegtuiggeluid. Of neem deze opmerking van iemand uit Limmen (nabij Castricum): ‘Jullie kaart is niet correct. Volgens de gegevens van Bewonersaanspreekpunt Schiphol komen er meer dan 600 vliegtuigen per dag over en dat 24 uur per dag. De geluidsbelasting is veel hoger dan jullie kaart aangeeft.’

Voor de laatste vraag hadden we een verklaring: onze meest recente kaart van vliegtuiggeluid is uit 2020. Precies het jaar dat het aantal vliegtuigbewegingen historisch laag was door de coronamaatregelen. Inmiddels is het aantal vluchten bijna terug op het niveau van vóór corona, volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Zie de grafiek hieronder. Daarom gebruiken we op de kaart Geluid in Nederland de cijfers van 2016. Deze geven een beter beeld van de situatie nu.

Hinder en slaapverstoring door vliegtuiggeluid

Lawaai in onze woonomgeving kan leiden tot hinder en slaapverstoring. Landelijk gezien heeft 3,7% van de volwassenen last van ernstige geluidhinder door vliegverkeer. En 1,6% heeft last van een ernstig verstoorde slaap. In de buurt van luchthavens liggen de hinderpercentages hoger. Dit zie je duidelijk terug  op onze kaart Ernstige geluidhinder vliegtuigen. In Aalsmeer ondervond 40% van de bevolking in 2020 ernstige geluidhinder door vliegverkeer. In bijvoorbeeld de gemeente Beekdaelen (Zuid-Limburg) ondervindt 47% van de mensen ernstige geluidhinder en 18% ernstige slaapverstoring. Dit zijn cijfers uit 2020. GGD Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst)’en, het CBS Centraal Bureau voor de Statistiek (Centraal Bureau voor de Statistiek) en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)) meten dit jaar opnieuw hoeveel mensen last hebben van vliegtuiglawaai. 

De beleving van vliegtuiggeluid

Hoe is het om onder een vliegroute te wonen? In 2022 hebben 28 deelnemers in zeven gebieden rond Schiphol geluid gemeten. Ze hielden ook de beleving van acute hinder bij. In groepsgesprekken gaven deelnemers aan dat vliegtuiggeluid hun leven sterk beïnvloedt of zelfs ontwricht. Ze liggen bijvoorbeeld ’s nachts wakker of gebruiken oordoppen of slaapmiddelen. Het gaat voor omwonenden vaak niet (alleen) om het geluidniveau, maar ook om aantallen vluchten, vluchten kort op elkaar en de totale rust tussen deze vluchtblokken. 

Dit onderzoek was onderdeel van de Programmatische Aanpak van het Meten van Vliegtuiggeluid (PAMV). Die aanpak heeft als doel om het berekenen en meten van vliegtuiggeluid voor iedereen betrouwbaar en herkenbaar te maken.

Ook in Brabant en Limburg ervaren mensen hinder, onder andere van Eindhoven Airport en NAVO-vliegbasis Geilenkirchen. Bron: Atlaskaarten 'Geluid van vliegverkeer' en 'Geluidhinder vliegverkeer'

De aanpak van hinder

Het vorige kabinet was vastbesloten om te komen tot regelgeving waar omwonenden van Schiphol zich op kunnen beroepen, en om de geluidshinder voor hen te verminderen. Onder andere door een maximum te stellen aan het aantal vliegtuigbewegingen. Door bezwaren van de Europese Commissie en luchtvaartmaatschappijen is die maatregel uitgesteld. 

Ook voor andere luchthavens liggen er plannen om geluidhinder te verminderen. Eindhoven Airport besloot eind vorig jaar om de luchthaven versneld te verduurzamen naar 2030. Het doel is om dan 30% minder geluid te produceren én 30% minder CO2-uitstoot. Het verminderen van geluid gaat hier dus samen met het tegengaan van klimaatverandering. Er komt een maximum aantal vluchten in 2026 en 2027. Vanaf 2030 mogen alleen nieuwe en stillere vliegtuigen de luchthaven gebruiken. 

Mis je informatie?

Wil je meer weten over andere gezondheidseffecten van vliegtuiggeluid of over bestaande regelgeving? Bezoek dan onze nieuwe Atlas-pagina Vliegverkeer. Laat het ook vooral weten als je informatie mist. 

Zelf last van vliegtuiggeluid?

Neem dan contact op met je GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst). Elke luchthaven heeft ook een eigen meldpunt, zie de website Vliegtuiggeluid. Dit is ook wat wij adviseren aan de mensen in de helpdesk. Met onze kaarten en de duiding daarbij hopen we bij te dragen aan een goede afweging tussen de lasten en lusten van vliegverkeer.