Leefbaarheid geeft aan hoe goed onze omgeving aansluit bij onze wensen. Die zijn voor iedereen verschillend. Sommige mensen houden van stilte, terwijl anderen juist genieten van de bruisende stad. De een wil graag een park of bos dichtbij, anderen hebben liever een supermarkt op een steenworp afstand.

Voor de leefbaarheid in een buurt spelen verschillende onderdelen een rol. De fysieke omgeving, dat is de omgeving die je voelt, ziet en ruikt. Hoe schoon is jouw buurt? Is er veel verkeersoverlast? Is er genoeg groen? Ook is de sociale omgeving belangrijk. Wie wonen er in jouw buurt en hoe voel je je daarbij? Kun je een praatje maken met iemand als je daar behoefte aan hebt? Verder doet veiligheid ertoe. Hoe veilig voel je je in jouw buurt? Kunnen jouw kinderen veilig op straat spelen?

Nederland is een dichtbevolkt land en de druk op de vierkante meter is groot. Wonen, werken, verkeer, ontspannen, groen... het moet allemaal een plek krijgen. Dit heeft ook gevolgen voor de leefbaarheid van buurten. Mensen wonen vaak dicht op elkaar en in veel wijken zorgen drukke wegen voor geluidsoverlast.

Veel heb je zelf niet in de hand. Je kunt niet bepalen welke woningen er in jouw wijk komen en die drukke verkeersweg gaat ook niet zo maar weg. Wél kun je zelf of samen met je buurtbewoners veel dingen doen om jouw buurt leefbaarder te maken. Ga met je buurtbewoners aan de slag om bijvoorbeeld je buurt te vergroenen. Of kijk of je het samen voor elkaar krijgt om van een niet gebruikte plek een levendige stadstuin te maken. Of ga samen afval rapen en houd zo de buurt schoon.

Ben je benieuwd hoe jouw buurt scoort op de Leefbaarometer? Hoe de leefbaarheid in een buurt wordt ervaren is subjectief. Iedereen heeft zijn eigen kijk op de leefbaarheid in de buurt. De Leefbaarometer is een tool om de leefbaarheid in een meetbare waarde om te zetten.

De Leefbaarometer geeft informatie over de leefbaarheid in alle buurten en wijken, aan de hand van 100 meetpunten (indicatoren) en vijf dimensies. De vijf dimensies zijn: Fysieke omgeving, Woningvoorraad, Voorzieningen, Sociale samenhang en Overlast en onveiligheid. 

Met deze informatie worden de ontwikkelingen en de achtergronden van de buurt in kaart gebracht.

De manier waarop de buurt is ingericht kan mensen stimuleren om te bewegen. Met supermarkten in de wijk, in plaats van aan de rand van de stad, ga je sneller lopend of fietsend boodschappen doen. Beleid over verkeer en parkeren kunnen het gebruik van de auto ontmoedigen. Verlichting langs fietsroutes zorgt ervoor dat je ook 's avonds vaker de fiets neemt.

Beleidsmakers noemen dit een beweegvriendelijke omgeving. Zo'n beweegvriendelijke omgeving heeft nog meer voordelen. Het verbetert de sociale samenhang, werkt positief op de prestaties op werk of school, het versterkt de identiteit van de buurt en het vergroot de bijdrage van bewoners.

Een mooie stoep, leuk pleintje of fijn fietspad nodigt uit om naar buiten te gaan en minder de auto te pakken. Als mensen vaker hun tijd doorbrengen, komen ze elkaar ook vaker tegen. Buurtbewoners maken zo sneller contact met elkaar en dit versterkt het 'buurtgevoel'.  Een beweegvriendelijke omgeving draagt dus ook bij aan een gezellige buurt. Op de pagina Bewegen lees je nog veel meer over bewegen!

Als je een wandeling maakt in je buurt, valt het je misschien op dat er veel zwerfafval op straat ligt. Misschien zie je het niet meteen, maar als je erop let, valt het vast op. Waarschijnlijk zie je ergens wel een sigarettenpeuk liggen of iets van plastic.

Mensen vinden het belangrijk dat de buurt schoon is. Zwerfafval staat niet voor niets op de 2e plaats als het gaat om verbeterwensen in de buurt. Als er ergens al veel troep ligt, dan is de drempel lager om er bijvoorbeeld nog een blikje bij te gooien. In een buurt met veel zwerfafval is vaak ook meer graffiti te vinden en voelen mensen zich minder veilig.

Het beste is om het zwerfafvalprobleem bij de bron aan te pakken. Maar hoe groot is het zwerfafvalprobleem? Rijkswaterstaat voert zes keer per jaar een zwerfafvalmonitoring uit op 1400 plekken in Nederland. Zo weten we meer over hoeveel zwerfafval er in Nederland ligt en wat de samenstelling is. Burgers doen ook onderzoek naar zwerfafval. Zo brengt de Zwerfinator in kaart waar en wat voor afval het meeste voorkomt. Statiegeld op kleine plastic flesjes en op blikjes zorgden ervoor dat er minder zwerfafval op straat komt.