Please note that translation is still in progress. Meanwhile, feel free to translate the content on this page using automatic translation software.
Afbeelding intro
Waarom is veilig wonen niet vanzelfsprekend?
Iedereen wil graag wonen in een gezonde en veilige leefomgeving. In je woning breng je namelijk het meeste van je tijd door en het is een plek om thuis te komen. Maar die gezonde en veilige leefomgeving is misschien niet zo vanzelfsprekend als je denkt. Zo moet je voor een aantal dingen zelf aan de slag. Door goed te ventileren, kun je de lucht in je huis verbeteren. En door je huis te checken op loden leidingen - en deze, als ze er nog zitten, te vervangen - kun je zorgen voor gezonder drinkwater.
Als je op zoek bent naar een nieuw huis, wil je natuurlijk dat dit huis in een veilige en gezonde leefomgeving staat. Zo kom je achteraf niet voor verrassingen te staan. Op deze pagina lees je waar je dan op kunt letten. De fundering is de constructie die het gewicht van je huis draagt. Steunt jouw huis op houten of betonnen heipalen? Op wat voor bodem staat je huis? En hoe hoog komt het water te staan bij een overstroming?
Help, mijn huis verzakt afbeelding
Help, mijn huis verzakt
Droge zomers en een lage grondwaterstand zorgden in Nederland voor de verzakking van zo’n 250.000 woningen. Wie moet zich zorgen maken? En wat moet je weten voor je een huis koopt of verkoopt?
Als de fundering het huis niet meer goed ondersteunt, ontstaat er schade aan je pand. Dat begint met scheuren in muren, klemmende ramen en deuren en scheve vloeren. Als de palen het huis niet meer kunnen dragen, kan het ook gevaarlijk worden. Muren en plafonds moeten dan worden gestut om instorting te voorkomen. Doe de check met de Scheurenwijzer van Vereniging Eigen Huis.
Veel huiseigenaren weten niet hoe hun huis is gefundeerd. Bij de afdeling Bouw- en Woningtoezicht van jouw gemeente kun je de oorspronkelijke bouwtekening van de woning opvragen om te weten te komen op welke fundering jouw woning staat. Daarnaast kun je informatie krijgen over grondwaterstanden.
Fundering op houten palen
Bij welke woningen?
Bij huizen gebouwd op houten heipalen van voor 1970. Toen werd in veen- en kleigebieden nog vaak geheid met houten palen. Huizen van na 1980 met betonnen heipalen hebben bijna nooit last van verzakking.
Oorzaak
Huizen gebouwd op houten heipalen kunnen verzakken als de palen boven de grondwaterstand komen. Zo kan er zuurstof bij het hout komen en worden schimmels actief. Daardoor rot het hout weg. Ook kan een bacterie de palen beschadigen.
Waar in Nederland?
In Nederland lopen circa 750.000 woningen van voor 1970 een risico op schade aan houten heipalen. Op de kaart zie je dat problemen met houten heipalen veel voorkomen in West- en Noord-Nederland. Vooral gebouwen in de veen- en kleigebieden lopen kans op problemen met de houten fundering, doordat het gebouw minder gewicht aan kan.
Bekijk het op de kaart
De kaart Indicatieve aandachtsgebieden funderingsproblematiek laat zien waar in Nederland problemen kunnen ontstaan met gebouwen die houten heipalen hebben.
Verzakkingen door bodemdaling
Bij welke woningen?
Woningen die op zand- en kleigrond staan en ondiepe stenen muurtjes hebben waarop het gebouw staat. Dit kunnen ook nieuwere woningen zijn - zelfs nog van rond de eeuwwisseling - maar dat komt minder vaak voor.
Oorzaak
Bodemdaling kan voor verzakking zorgen bij huizen zonder palen om op te leunen. Andere oorzaken zijn bijvoorbeeld aardgaswinning in Groningen, zoutwinning in Drenthe en mijnbouw in Limburg. Ten slotte spelen ook zware trillingen mee, bijvoorbeeld van bouwwerkzaamheden in de buurt of bij veel verkeer in de straat.
Waar in Nederland?
Vooral in Groningen en in het westen op de klei- en veengebieden.
Bekijk het op de kaart
Op de kaart Bodemdaling in de ondiepe ondergrond zie je hoeveel en waar de bodem zakt in de bovenste bodemlagen in Nederland. Op de kaart Bodemdaling in de diepe ondergrond zie je hoeveel en waar de bodem zakt in de diepere bodemlagen in Nederland.
Afbeelding
Veilig wonen en gezondheid
Zonder dat we het door hebben, is de omgeving waarin we wonen soms niet zo gezond als we denken. Zo kunnen er in oude woningen nog loden leidingen voorkomen. Deze geven lood af in het kraanwater. Het is ongezond als je dit drinkt of gebruikt bij het koken.
Gemiddeld zijn mensen 85% van hun tijd binnen, waarvan 70% in hun eigen woning. Als je niet goed ventileert, kunnen allerlei stoffen die in je huis voorkomen, ophopen. Denk aan vocht, radon en tabaksrook. Omdat er in huis minder lucht is dan buiten, komen de stoffen vaker en dichter op elkaar voor. Mensen kunnen dan mogelijk luchtweg- en huidklachten krijgen.
Ook kan in oude woningen asbest voorkomen. Dat kan geen kwaad, maar wel als je gaat klussen in je huis. Want dan kunnen bijvoorbeeld bij het boren in muren asbestvezels vrijkomen. Deze vezels zijn zo klein dat je ze niet met het blote oog kunt zien, maar ze kunnen wel diep in je longen doordringen.
Loden leidingen
Bij welke woningen?
Bij woningen van voor 1960. Ook kunnen nieuwe materialen in nieuwbouwwoningen de eerste drie maanden nog kleine hoeveelheden lood afgeven.
Waar kun je loden leidingen aan herkennen?
Loden leidingen zijn meestal dof en grijs van kleur. Als je er met schuurpapier over heen gaat, wordt de leiding zilver. Ook maakt een loden leiding een dof geluid als je er tegen aan tikt. Kijk voor meer informatie op waternet.nl.
Gezondheidseffecten
Als jonge kinderen teveel lood binnen krijgen, kan dit hun leervermogen schaden. Het effect van lood op het leervermogen van kinderen ouder dan 7 jaar is minder groot dan voor zuigelingen en jonge kinderen. Bij volwassenen kan een hoge blootstelling de kans op nierziekten vergroten of leiden tot een hogere bloeddruk. Meer informatie over de gezondheidseffecten van loden leidingen vind je in het RIVM-rapport uit 2019. Bekijk ook eens de pagina over lood in drinkwater op de website van het Voedingscentrum.
Wat kun je doen?
Check je huis altijd op loden leidingen en laat deze, als ze er zijn, vervangen.
Meer weten?
Meer informatie vind je op loden leidingen van het RIVM.
Asbest
Bij welke woningen?
Asbest komt nog steeds voor in oudere gebouwen, vooral die gebouwd zijn tussen 1945 en 1994. Na deze periode mag er namelijk geen asbest meer worden verkocht.
Gezondheidseffecten
Het gevaar van asbest is het inademen van de vezels die vrijkomen als je in het materiaal gaat boren, zagen of breken of als het slijt. Het inademen van asbestvezels kan op de lange termijn 'asbestkanker', longkanker en stoflongen veroorzaken. Vooral mensen die veel en langdurig met asbest werken, kunnen kanker of stoflongen krijgen. Kijk voor meer informatie op de pagina Asbest en gezondheid op GGD Leefomgeving.
Wat te doen?
Ga je klussen of verbouwen in een huis dat voor 1994 is gebouwd? Laat van tevoren checken of er asbest aanwezig is en neem maatregelen. In huurwoningen hangt vaak een asbestkaart waar in de woning asbest is. Welke maatregelen je kunt nemen, lees je op de pagina Asbest in en om het huis van Milieu Centraal.
Meer weten?
Lees meer over asbest op de website van het RIVM.
Vocht in huis
Bij welke woningen?
Hou ouder de woning, hoe groter de kans op vocht- en schimmelproblemen.
Hoe weet je of je last hebt van vocht- en schimmelproblemen in je woning?
Dit merk je aan een muffe lucht, vochtplekken, loslatend behang, schimmelplekken, rottend hout en condens op de ruiten.
Gezondheidseffecten
Vocht en schimmels in huizen en gebouwen verhogen de kans op luchtwegklachten als niezen, hoesten en piepende ademhaling. Bij mensen met astma kan een vochtige of schimmelige woning klachten van astma erger maken. Ook kunnen allergenen (huisstofmijt en schimmel) in huis allergische reacties en een allergie veroorzaken.
Wat kun je doen?
Ventileer je huis regelmatig en goed. Dan is de lucht in je huis veel schoner en gezonder. Zorg zelf voor niet teveel vocht. Droog je was niet in huis, maak de douche na een douchebeurt droog en gebruik de afzuigkap tijdens het koken.
Meer weten?
Kijk voor tips bij Milieu Centraal en GGD Leefomgeving.
Afbeelding
Checklist Veilig wonen
- Is jouw huis voor 1960 gebouwd? Check dan of er loden leidingen in jouw huis aanwezig zijn. Is dit het geval? Laat ze vervangen. Ben je huurder? Vraag dan om de eigenaar van je woning of de woningcorporatie om dit te doen. Deze is dit niet verplicht.
- Check of jouw huis in een gebied ligt waar problemen kunnen ontstaan met gebouwen die steunen op houten heipalen. Is dit zo? Controleer of jouw huis op houten heipalen staat. Wees alert op scheuren in muren, klemmende ramen en deuren en scheve vloeren. Laat als je je zorgen maakt een funderingsonderzoek uitvoeren.
- Ga je klussen of verbouwen in een huis dat voor 1994 is gebouwd? Laat van tevoren checken of er asbest aanwezig is en neem maatregelen.
- Het is belangrijk om je huis goed en regelmatig te ventileren. Dan is de lucht in je huis veel schoner en gezonder. Lees bij Milieu Centraal hoe je dit het beste kunt doen.
Afbeelding
Beleid
- Eigenaren zijn zelf verantwoordelijk voor problemen met de fundering. Meer weten? Bekijk de Juridische handreiking bij problemen rond funderingsherstel van het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF).
- In februari 2022 besloot het kabinet om een verbod op loden leidingen in te gaan voeren voor kindlocaties en huurwoningen. De kamerbrief Voortgangsrapportage lood in drinkwater stelt dat gemeenten nog geen goed zicht hebben op de situatie bij kindlocaties. Dat blijkt uit een inventarisatie van Compaan. Vier kaarten in de Atlas Leefomgeving geven een beeld van het aantal baby’s en kinderen in oudere panden die mogelijk nog loden leidingen hebben. Zo kunnen gemeenten en GGD'en een beeld krijgen in welke wijken loden leidingen mogelijk tot gezondheidsrisico's kunnen leiden. Gemeenten kunnen zo efficiënter inzetten op goede voorlichting en gedragsadviezen en op opsporing van loden leidingen.
Interessante websites
Kijk ook eens bij