Afbeelding intro

​​​​​​​

Wat is natuurgeweld?

Natuurgeweld in Nederland bestaat vooral uit extreem weer, natuurbranden en aardbevingen. Bij extreem weer moet je denken aan hele lage of hele hoge temperaturen, langdurige droogte of juist veel regen in korte tijd. Heel veel regen kan weer leiden tot overstromingen, hevig onweer, harde windstoten, veel sneeuw of ijzel. Op deze pagina lees je wat je hiertegen kan doen. 

Natuurgeweld kan ook optreden in de vorm van grote natuurbranden. Dorpen en woonwijken/-kernen die in of naast deze natuurgebieden liggen, kunnen dan gevaar lopen.

Aardbevingen komen vooral voor in Groningen en Drenthe. Deze aardbevingen zijn een gevolg van aardgaswinning. Er kan hierdoor schade ontstaan aan gebouwen en infrastructuur. Wegen, riolering en bekabeling kunnen beschadigd raken, wat weer kan leiden tot gevaarlijke situaties.

Hoe kan ik mij het beste voorbereiden?

 Er zijn een heleboel manieren om jezelf voor te bereiden op natuurgeweld: 

  • Stel een noodpakket samen.
  • Informeer jezelf over de mogelijke risico’s in je omgeving.
  • Stel de frequentie van jouw regionale omroep in op radio en/of televisie. In geval van nood heeft deze de officiële rol van noodzender.
  • Weet wat je moet doen als het luchtalarm gaat.
  • Weet wat je moet doen als je een NL-Alert ontvangt.
  • Volg een EHBO-cursus: als er iets gebeurt, kun je jezelf en anderen helpen.
  • Zijn er in jouw omgeving mensen die extra hulp nodig hebben tijdens een noodsituatie? Maak afspraken met hen. 

afbeelding

Overstroming van de rivier

Natuurbranden

Waar kan er een natuurbrand ontstaan?

Overstromingen

Op deze kaart zie je waar en hoe diep Nederland onder water stroomt  als de primaire waterkeringen breken. Deze beschermen ons land tegen buitenwater uit de Noordzee, de Waddenzee, de grote rivieren en het IJssel- en markermeer.

Water op straat

Kaart water op straat na extreme regen

Waar en hoe diep komt het water te staan bij harde regen?

afbeelding

 

Natuurgeweld en gezondheid

Tijdens hete zomerdagen loop je het risico op oververhitting. Dit risico is extra groot bij ongetrainde mensen die lichamelijke activiteiten ondernemen. Ouderen en kinderen zijn over het algemeen gevoeliger voor hoge temperaturen dan andere leeftijdsgroepen.

Zowel in de zomer als de winter kun je onderkoeld raken. In de zomer kan een hete dag met een onverwachte onweersbui de temperatuur laten kelderen. Natte kleding en een flinke temperatuurdaling samen kunnen gevaarlijk uitpakken. In de winter kun je als wandelaar verrast worden door een plotselinge sneeuwbui. Als je dan niet warm genoeg gekleed bent, raak je misschien onderkoeld. 

Als een natuurbrand plotseling begint, kan deze recreanten in het gebied verrassen. Vooral in een droge periode ontwikkelt een natuurbrand zich vaak snel en onvoorspelbaar. De impact is mogelijk groot. Mensen (bewoners, recreanten, werknemers en hulpverleners) kunnen blootgesteld worden aan de brand of aan de rookontwikkeling van de brand.

Aardbevingen veroorzaken vaak materiële schade. De zwaarste bevingen in Nederland leiden tot scheuren in muren, klemmende deuren, kapotte dakgoten en beschadigde leidingen. Een andere vorm van schade is mentale schade. Veel mensen met aardbevingsschade aan hun huis, voelen zich in hun huis niet meer veilig of op hun gemak. Schade kan dus leiden tot gezondheidsklachten. Groningers die meerdere keren schade hebben gehad na gaswinning, hebben anderhalf keer zoveel last van slapeloosheid, irritatie, concentratieproblemen en lichamelijke klachten als Groningers zonder schade.

Extreem weer

In Nederland zijn we gewend aan wisselende weersomstandigheden. Soms zijn de weersomstandigheden zo zwaar dat serieuze overlast ontstaat. Denk maar aan hittegolven, kou, dichte mist en sneeuw. Ook stormwinden, onweer en flinke regenbuien kunnen soms op grote schaal tot hinder leiden.

Bij sneeuw kunnen auto’s, treinen en schepen minder goed doorstromen. Stormwind kan leiden tot schade, beschadigde huizen en omgevallen ladingen. Soms leidt extreem weer zelfs tot ongelukken met mensen, bijvoorbeeld bij een auto-ongeluk door gladheid op de weg. 

Natuurbranden

Een natuurbrand kan voorkomen in alle gebieden met droge vegetatie. Zo zijn er bos-, heide-, gras-, riet- en duinvegetaties. Als dorpen en woonwijken in of naast deze natuurgebieden liggen, kunnen deze gebieden gevaar lopen.

Natuurbranden komen in Nederland met enige regelmaat voor. Meestal gaat het om kleine natuurbranden, maar soms hebben we te maken met grotere en onbeheersbare natuurbranden. Door klimaatverandering wordt het risico op natuurbranden groter.

Aardbevingen

Een aardbeving is een trillende of schokkende beweging van de aardkorst. De meeste bevingen zijn niet of nauwelijks voelbaar, maar sommige bevingen hebben grote gevolgen. Bij een aardbeving voel je de grond licht of hevig trillen. Dit kan enkele seconden duren. Een milde of hevige aardbeving gaat vaak samen met een knallend geluid en het verschuiven of omvallen van voorwerpen. Ruiten kunnen breken en muren scheuren. Ook kan schade ontstaan aan infrastructuur zoals wegen, riolering en bekabeling.

Nederland kent relatief milde aardbevingen. Dat komt doordat Nederland niet aan de rand van een tektonische plaat ligt. Toch komen regelmatig aardbevingen voor in ons land. Dat was  voornamelijk het geval in de omgeving Limburg, maar sinds 1986 zijn er ook aardbevingen in Groningen en Drenthe. Dat komt door gaswinning in Groningen. 

Afbeelding

Wat kun je doen bij hitte en onweer?

Bij hitte:

  • Drink minimaal twee liter water per dag.
  • Draag luchtige kleding die goed ademt, bijvoorbeeld katoen en linnen.
  • Vermijd zware inspanning, zoals sporten of verhuizen.
  • Blijf tijdens de warmste uren van de dag uit te zon, op een koele plek.
  • Houd het koel in de auto en laat geen dieren en kinderen achter in de auto, ook niet voor heel even.
  • Let op kwetsbare buurtgenoten.

Bij onweer:

  • Blijf bij voorkeur binnen of ga in de auto zitten.
  • Ga niet onder de douche staan als de onweersbui overtrekt; je kan dan een schok krijgen.
  • Toch in het open veld? Ga gehurkt zitten met je voeten tegen elkaar.

Wat kun je doen bij brand en aardbevingen?

Bij een natuurbrand:

  • Bel 112 en geef je locatie door.
  • Probeer de brand niet zelf te blussen.
  • Loop haaks op de richting waar de brand vandaan komt.
  • Een veilige plaats bij een natuurbrand is de openbare weg of bebouwde kom.
  • Belangrijker nog: voorkom natuurbranden. Gooi bijvoorbeeld geen sigarettenpeuken of ander afval in de natuur.

Bij een aardbeving:

  • Blijf uit de buurt van ramen, spiegels en buitenmuren.
  • Bescherm je hoofd met je armen.
  • Bel 112 als jij of anderen gewond zijn geraakt.

Afbeelding

 

Afbeelding

 

Natuurgeweld en beleid

Tijdens extreem weer coördineert de gemeente de hulpdiensten. Bij grote overlast is de veiligheidsregio aan zet. Gemeenten en Rijkswaterstaat zorgen dat de wegen niet te glad worden. Prorail zorgt voor begaanbare perrons en spoorwegen.

Het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) en het KNMI Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut) hebben samen met andere partijen een Nationaal hitteplan opgesteld. Met dit plan brengen ze zorgverlenende organisaties snel op de hoogte als er kans is op een langdurige periode van warm weer. Op deze manier kunnen organisaties op tijd maatregelen nemen bij een hittegolf.

Bij een natuurbrand is een goede samenwerking nodig tussen allerlei partijen. Denk aan de brandweer, gemeenten, defensie, terreinbeheerders, recreatieondernemers, boeren, loonwerkbedrijven, politie en de geneeskundige hulpverlening. De veiligheidsregio coördineert deze samenwerking.

Het KNMI registreert alle bodembewegingen in Nederland. Ze geven zelf geen waarschuwingen bij een aardbeving, maar vertalen wel alle waarnemingen naar live seismogrammen en een kaart.

Het is mogelijk om je te verzekeren tegen de gevolgen van natuurrisico's, maar kijk goed in de polisvoorwaarden wat wel en niet verzekerd is. Je moet je eigen spullen bijvoorbeeld wel goed onderhouden hebben.

Kijk ook eens bij

Externe veiligheid

Opslagtank gevaarlijke stoffen

Externe veiligheid gaat over de risico's voor mens en milieu bij het maken, gebruiken, opslaan en vervoeren van gevaarlijke stoffen.

Natte koeltorens

Natte koeltorens kunnen een bron zijn van de legionella bacterie. Wat is een natte koeltoren en staan ze bij jou in de buurt?