foto droogte
Wordt het droger en waar?
In Nederland is het regelmatig droog. De temperatuur stijgt door klimaatverandering en daarom verdampt meer water. Er verdampt extra veel water tijdens zonnig en warm weer. Ook gebruiken wij veel water. Wij hebben water nodig om te drinken, te douchen, te koken en te wassen. Maar ook de landbouw en industrie gebruiken veel water voor het maken van producten.
Aan de kust is de hoeveelheid regen die valt tussen april en september meer geworden. In het binnenland is de hoeveelheid regen hetzelfde gebleven of minder geworden. De droogteproblemen zijn daarom groter voor sommige delen van Nederland.
Het is nog niet zeker of we vaker droogte krijgen door klimaatverandering. Droogte hangt af van veel zaken die moeilijk in een klimaatmodel te stoppen zijn. Het jaar 2022 was zeer droog. In de 21e eeuw is het nog niet eerder zo droog geweest. Volgens het KNMI Klimaatsignaal is de kans wel groter dat de lentes en zomer droger worden.
foto
Wat zijn de gevaren van droogte?
Veendijken kunnen bezwijken tijdens droogte. Overstromingsgevaar dreigt dan voor bewoners achter de dijk. Dijkbewakers controleren vaker op scheuren of beregenen de dijken om scheuren te voorkomen. Door droogte zakt het grondwater. Hierdoor gaat het veen oxideren, komt veel CO2 en methaan vrij en klinkt het veen in. Water kan niet meer door het veen worden opgenomen en de bodem zakt.
Er is een grotere kans op natuurbranden wanneer bossen droger worden door veel verdamping. Om natuurbranden te blussen, is het belangrijk dat er voldoende water is in plassen en meren. Het herstel van een natuurgebied na een brand duurt jaren. Bossen en heide hebben we hard nodig voor de biodiversiteit en onze ontspanning.
Houten funderingspalen van huizen vallen droog bij dalend grondwater. Palen komen boven het grondwater te staan bij te veel droogte. Het hout van de palen komt dan in contact met zuurstof. Palen gaan dan schimmelen en rotten (paalrot). Huiseigenaren krijgen daardoor veel stress, want de herstelkosten zijn erg hoog.
Kwetsbare fundering
Door lage grondwaterstanden kan fundering droog te komen liggen. Op de kaart kan je zien waar dit mogelijk het geval is.
Ruimte voor water
Natuurbrand
In tijden van droogte komen natuurbranden sneller voor. Welke gebieden zijn kwetsbaar voor natuurbranden?
Foto
Droogte en je gezondheid
In de kustgebieden kan door droogte de bodem zouter worden door het binnendringen van zeewater. Traditionele landbouw kan hier hinder door ervaren. Aanpassen kan door planten en gewassen te verbouwen die op zoute grond groeien. Zoals zeekool, zeekraal en sommige rassen aardappelen.
Zoet water wordt schaars in de zomer. Juist dan is de vraag naar water hoog voor bijvoorbeeld landbouw, koelwater, zwemwater en drinkwater. Bij te weinig regen pompen waterschappen extra grondwater of oppervlaktewater op. Droogte zorgt voor een slechtere waterkwaliteit. Hierdoor krijgen infectieziekten meer kans.
Door lage rivierstanden kan in sommige delen van het binnenland het grondwater niet op peil blijven om zo droogte tegen te gaan. Vooral direct naast de rivieren speelt dat een grote rol. Een laag rivierpeil levert ook problemen op voor de binnenvaart. Hierdoor kan de in- en export in gevaar komen.
Luchtkwaliteit
Bij droogte is de luchtkwaliteit slechter. Er is bijvoorbeeld meer fijnstof in de lucht, want het regent niet uit. Meer fijnstof in een droge periode is zwaar voor de gezondheid van mensen met longproblemen. Veel autoverkeer, houtkachels, barbecues en open haarden zijn sterke vervuilers. Door het gebruik van deze vervuilers te minimaliseren, kan het fijnstof minder worden.
Stofwolken
Stofwolken bestaan uit fijne deeltjes stof, grond, zand en micro-organismen zoals bacteriën, sporen of schimmels. Deze wolken kunnen ontstaan bij harde wind op een onbedekte (landbouw)bodem bij droogte of na een brand. Hierdoor kun je als weggebruiker slechter zien in het verkeer. Mensen kunnen last krijgen van hun longen als ze stof inademen. Bij zo’n stofwolk verdwijnt de vruchtbare laag van de bodem, waardoor financiële schade in de landbouw kan ontstaan.
Infectieziekten
Na perioden van droogte kan zware regenval uitbraken van infectieziekten veroorzaken. Mest en riooloverstorten bestaan uit ziektekiemen en spoelen af in sloten en grondwater. Dit water kan op straat komen te staan. Ook kan de waterkwaliteit achteruitgaan. Dit kan weer gevolgen hebben voor drinkwatervoorzieningen. Door verdamping van water in een droge periode ontstaan hogere concentraties stoffen in het oppervlaktewater. Vissen en andere waterbeesten kunnen hierdoor doodgaan en algen groeien volop. Kijk daarom altijd waar je veilig kan zwemmen.
Stroomuitval
Ondergrondse elektriciteitskabels blijven koel met grondwater. Wanneer het grondwaterpeil zakt door droogte worden de kabels niet meer gekoeld. Om oververhitting te voorkomen, stopt sommige elektriciteitstransport. Dit kan leiden tot stroomtekort.
foto
Wat kan ik doen tegen droogte?
- Vooral met droog weer hebben mensen met longproblemen meer last van sterke luchtvervuilers zoals autoverkeer, houtkachels, barbecues en open haarden. Houd daar rekening mee en let op het stookalert.
- Afval in natuurgebieden kan zorgen voor een natuurbrand (denk aan glasreflectie in dor gras). Gooi daarom altijd je afval weg in een prullenbak. Is er geen prullenbak? Neem het mee naar huis om weg te gooien. Ook brandend materiaal, zoals een sigarettenpeuk of een barbecue in het bos, is gevaarlijk voor de natuur en bij droogte verboden.
- Door regenwater op te vangen, ondergronds of in een regenton, zorg je voor een waterreserve. In tijden van droogte kun je hiermee de tuin mooi en gezond houden zónder veel drinkwater te gebruiken.
- Veel planten kunnen best tegen een beetje droogte. Let daarop bij het kopen van planten. Koop droogtebestendige inheemse planten. Zo hoef je in de zomer niet elke dag je planten te sproeien. Als je sproeit, doe dat dan ’s ochtends vroeg of ’s avonds laat.
- Plaats bodembedekking tussen je planten zodat er zo min mogelijk open bodem is. Of zorg dat je planten dicht tegen elkaar aan staan. Zo zorg je dat de bodem vochtig blijft of minder uitdroogt.
- Houd het nieuws in de gaten voor het hitteplan, stookalert en noodweercodes na of tijdens periodes van droogte.
foto droogte
Droogtebeleid
Om de gevolgen van periodes van droogte kleiner te maken, neemt de overheid maatregelen. De maatregelen zijn om water vast te houden, water aan te voeren en minder water te gebruiken. In droge periodes voeren de waterbeheerders zoetwater aan, uit rivieren en uit het IJsselmeer. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, de waterschappen en de provincies bepalen gezamenlijk waar het water heen gaat.
Groen beschermt de bodem tegen uitdrogen en houdt vocht vast. In bebouwd gebied zorgt de overheid voor meer (kleine) parken en groenstroken. Zo kan regenwater de grond in zakken in plaats van in het riool stromen. En bouwt de bodem een voorraad op voor droge periodes. De overheid verwacht dat in de toekomst vaker problemen met droogte zullen optreden. Het klimaat verandert en de kans is groot dat de vraag naar zoetwater toeneemt.
De overheid heeft als onderdeel van het Deltaprogramma een Deltabeslissing Zoetwater gemaakt. Hierdoor is meer duidelijkheid over de beschikbaarheid van water.
Interessante websites
Kijk ook eens bij
