
Volgens het Klimaatakkoord van de Rijksoverheid moet onze energievoorziening vóór 2050 bijna geheel duurzaam en klimaatneutraal zijn. Luc Straver laat zien dat je ook een oud en slecht onderhouden huis kunt verduurzamen. Hij kocht een huis in Schoonhoven dat al twee jaar te koop stond. Dit huis knapte hij op en maakte hij zoveel mogelijk zelfvoorzienend. Zijn energielabel ging van G naar A! Hoe pak je zoiets aan? En waar loop je tegen aan? Doe inspiratie op met de tips van Luc.
Ons klimaat verandert en het wordt warmer op aarde. De belangrijkste oorzaak is de uitstoot van broeikasgassen als CO2. Daarom wil de Nederlandse overheid dat in 2050 de energievoorziening bijna geheel duurzaam en CO2-neutraal is. Ook omdat fossiele brandstoffen zoals gas op kunnen raken en we minder afhankelijk willen zijn van gas uit Rusland. Veel Nederlandse huishoudens gebruiken aardgas om hun huis te verwarmen of om te koken. Dat kan vanaf 2050 niet meer, als het aan de overheid ligt.
Handen uit de mouwen steken
Schoonhovenaar Luc Straver is op deze toekomst voorbereid. Aan zijn handen kun je zien dat hij een echte aanpakker is. Het zijn grove handen met veel eelt, echte werkhanden. Luc Straver, geboren en getogen in Schoonhoven, doet niets liever dan dingen maken. Hij is altijd wel met een of ander project bezig. Stilzitten is nu eenmaal niet zijn ding. Maar één van zijn grootste projecten ligt nu bijna achter hem. Hij maakte zijn huis zo veel mogelijk zelfvoorzienend en klimaatbestendig met duurzame materialen. Al is hij de eerste om toe te geven dat je met zo’n huis nooit klaar bent. Zeker niet als je Luc Straver heet. Want dan verzin je altijd wel nieuwe manieren om het nog beter, groener of duurzamer te maken.
Een huis voor de rest van je leven
In 2019 was Luc al even op zoek naar een nieuw huis. Hij woonde in een rijtjeshuis en wilde graag vrijstaand wonen met meer natuur om hem heen. Het liefst in Schoonhoven. Want daar voelt hij zich thuis. Maar hoe vind je zo’n huis? “We hebben best een tijdje gezocht”, geeft Luc toe. “Maar toen kwam dit huis op ons pad. Puur geluk eigenlijk. Want het was precies wat we zochten: een vrijstaand huis, maar toch dicht bij de stad. Nog in de originele bouwstijl en met een enorm grote tuin. En een huis waar wij de rest van ons leven konden blijven wonen met een slaapkamer op de begane grond. Dat is handig als we straks oud zijn en niet zo makkelijk de trap meer op kunnen.”
Vrijstaand en met meer natuur: het kan blijkbaar als je maar goed zoekt en niet vies van klussen bent
Van klushuis naar droomhuis
Alleen… het huis was erg verouderd. Niet voor niets stond het al twee jaar te koop. Maar waar anderen vooral heel veel werk zagen, zag Luc juist een mooie kans. “Ik was vastbesloten om het om te toveren tot mijn droomhuis. Toch zonde om zo’n oud pand te slopen. Er wordt immers al genoeg gesloopt. Het is veel leuker om van iets ouds weer iets moois nieuws te maken.”
Gelukkig was zo’n grote verbouwing wel aan Luc besteed. “Mijn vorige huis heb ik ook helemaal zelf verbouwd en ik legde zelf zonnepanelen en een zonneboiler aan. Maar bij dit huis wilde ik een stapje verder gaan. Ik vond het een uitdaging of ik dit huis kon verbouwen tot een zoveel mogelijk zelfvoorzienend huis. Het huis had geen gasaansluiting. De vorige bewoners stookten op kolen en hout. Ik wilde eigenlijk geen gas aansluiten. Iedereen moet er toch over een paar jaar vanaf. Dus ik dacht, dan ben ik alvast iets eerder.”
Bekijken we Lucs huis op Check je plek, dan valt wel te begrijpen waarom hij zo enthousiast werd over zijn huis. Het is er erg koel in de zomer, er is veel groen en water in de omgeving en bij een overstroming houdt hij droge voeten. En bij een onbewolkte nacht is de kans op sterren om sterren te zien veel groter dan in de rest van Nederland. Alleen de hoeveelheid geluid en fijnstof in de lucht geven een negatieve smiley vanwege de nabijgelegen verkeersweg. En zoals je ziet, heeft het huis nu energielabel A! Klik op de afbeelding en check jouw eigen woning op Check je plek.
Eerst isoleren: van boven naar beneden
Als je met zo’n grote verbouwing begint, kun je volgens Luc het beste boven bij het dak beginnen. “Dan kun je daarna in elk geval droog verder”, lacht hij. Eerst dichtte hij de gaten en kieren. “Isolatie is het belangrijkst als je duurzaam wil wonen”, stelt hij. “Je moet zorgen dat er geen onnodige warmte door de kieren ontsnapt. Warmte die er niet uitgaat, hoef je er ook niet in te stoppen. Dus als je je huis goed isoleert, heb je de snelste winst.”
Vervolgens legde hij houtvezelplaten tegen het dak aan. Zo kon er nog minder warmte ontsnappen. “Er zijn goede natuurlijke materialen waar je mee kunt isoleren”, licht hij toe. “Ik koos voor houtvezel om het dak te isoleren. Houtvezel houdt meer warmtestraling tegen dan glasvezel en werkt in de zomer beter om het huis koel te houden.” De houtvezel kwam van reststoffen bij houtzagerijen. “Misschien zijn die duurzame materialen iets duurder. Maar ik vind ze een betere keuze dan chemische isolatiematerialen als kunststof. Die worden geproduceerd op basis van aardolie en zijn niet milieuvriendelijk. Als je gaat verduurzamen, moet je ook duurzame materialen gebruiken, vind ik.”
Daarna ging Luc verder met het isoleren van de rest van het huis. Voor de isolatie van de spouwmuren gebruikte hij glaswolvlokken: vlokken gemaakt van gerecycled glas. “Het grote voordeel van glaswol is dat het duurzaam en ecologisch is, niet vatbaar voor brand is en geluid absorbeert”, stelt Luc. “En glaswol heeft een hoge isolatiewaarde en een levensduur van 75 jaar. Ook neemt glaswol geen vocht op en loopt je woning geen risico op het ontstaan van schimmels. Best handig als je een oude woning koopt.” In de kozijnen zette hij ramen van driedubbel glas om ervoor te zorgen dat het huis nog minder warmte verliest. Ook smeerde hij de naden en kieren in het huis dicht met cement en kit. “Nu is het warm in de winter en koel in de zomer.”
Luc aan de slag bij zijn huis: klaar ben je nooit!
Nog meer duurzame maatregelen
Lucs huis was nu beter geïsoleerd. Maar hij nam ook nog andere duurzame maatregelen. Zo installeerde hij een aardwarmtepomp. “Deze pomp gebruikt grondwater en verwarmt het verder op tot een gewenste temperatuur. Dat grondwater is in de winter warmer dan de buitentemperatuur en in de zomer juist koeler. In de zomer gebruik je dan de koelte van het grondwater om je huis te verkoelen en in de winter het water om je huis te verwarmen. Zo hoef je minder energie te gebruiken. En de warmtepomp gebruikt alleen elektriciteit. Daardoor is mijn woning nu volledig van het gas af.”
Ook installeerde Luc een warmtewisselaar in de douche. “Die draagt de restwarmte van gebruikt douchewater over via een warmtewisselaar”, legt Luc uit. “Het wegstromende water wordt zo niet gemengd met het ‘verse’ water, het stroomt langs elkaar heen. Daardoor wordt het koude water alvast opgewarmd en is er minder gas of elektriciteit nodig om het water verder op temperatuur te brengen. Dit maakt de klimaatimpact van douchen een stuk minder.”
Op het dak legde Luc zonnepanelen. Maar hij ging nog een stapje verder. In de tuin legde hij accu’s aan om de extra energie van de zonnepanelen op te slaan. “Die installeerde ik zelf en heb ik buitenshuis neergezet vanwege mogelijk brandgevaar. Maar daar heb je wel best wat technische kennis voor nodig. Als je die niet hebt, zou ik het laten doen en niet zelf gaan knutselen.”
Deze accu legde Luc zelf in zijn tuin aan om de energie van zijn zonnepanelen op te kunnen vangen. Kleine disclaimer van Luc: ga niet zelf knutselen als je er geen verstand van hebt.
Zo min mogelijk stenen
Zo min mogelijk stenen gebruiken, dat was het uitgangspunt bij het inrichten van zijn tuin. Zelfs het dak van zijn schuur is belegd met ‘groene dakpannen’. “Groene dakpannen zijn bakjes in de vorm van dakpannen waar sedum in groeit”, legt Luc uit. “Dat staat niet alleen veel leuker, maar werkt ook verkoelend en draagt bij aan de biodiversiteit. Sedum komt namelijk van de vetplantenfamilie en neemt warmte en water op. En de bloemen die in je de sedum krijgt, zijn zeer geliefd onder bijen, hommels en vlinders.”
Ook koppelde hij de regenpijpen los van het riool. Zo overstroomt het riool minder snel over bij harde regen. “Als er nu regen valt, kan het water rustig wegzakken in de tuinbodem”, zegt Luc. “Zo belast ik het riool niet onnodig.” Daarnaast is hij nog van plan om het regenwater te gaan gebruiken voor een wateropslag. Dit water wordt dan gefilterd en kan gebruikt worden voor het doorspoelen van de wc en de wasmachine.
Groene dakpannen staan niet alleen leuk, ze dragen ook bij aan verkoeling en waterberging
Mag je zomaar zelf aan de slag?
Voor het verbouwen van het huis zelf had Luc geen vergunningen nodig. “Alle werkzaamheden waren in het huis zelf, dus daar had ik geen toestemming voor nodig”, legt Luc uit. “Om mijn aardwarmtepomp te kunnen installeren, moest ik een melding bij de gemeente doen. Mijn huis staat niet in een grondwaterbeschermingsgebied, Als dat wel zo was geweest, had ik een omgevingsvergunning grondwaterbeschermingsgebied nodig gehad.”
Wil jij ook een warmtepomp aanleggen en moet je een grondboring doen? Kijk op de kaart Grondwaterbeschermingskaart rondom bronnen voor drinkwater of jouw woning een grondwaterbeschermingsgebied staat. Is dit zo? Dan heb je een omgevingsvergunning grondwaterbeschermingsgebied nodig. Klik op de afbeelding om de kaart te bekijken.
Alleen toen hij in 2023 een grote aanbouw wilde doen achter zijn huis en het dak wilde verhogen had hij niet één, maar twee vergunningen nodig. “De vergunning voor het verhogen van het dak kreeg ik vrij snel. Maar de vergunning voor de aanbouw was een heel ander verhaal. Het kostte heel wat overtuigingskracht om de gemeente zo ver te krijgen dat ik het aanzicht mocht veranderen. Er is heel wat over en weer gemaild. Het duurde ongeveer acht maanden voordat ik een positief antwoord kreeg. Maar uiteindelijk kreeg ik de vergunning gelukkig wel.’’
Vind het wiel niet zelf uit
Luc is technisch opgeleid. Maar dat betekent niet dat hij alles weet van het verbouwen van een huis. “Ik heb heel veel gezocht en gevonden op het internet. En ik stelde vragen op forums. Uiteindelijk heb ik veel advies gekregen van een ecologisch bouwbedrijf dat mij wel wilde helpen. Daar heb ik ook veel van mijn bouwmaterialen vandaan gehaald.”
Voor het verbouwen van zijn huis besteedde Luc niet heel veel uit. Alleen aan dingen die hij lastig vond, zoals het verhogen van het huis en de nieuwe aanbouw. Daar vroeg hij een aannemer voor. “Ik heb wel met ze van tevoren gesproken. Ik vroeg of ze alleen de ruwbouw wilden doen, en of ik mee kon helpen als ze aan het bouwen waren. Dat vonden ze goed.” Daarna ging hij alleen verder met de verbouwing. Of ja, alleen, heel veel vrienden en familieleden hielpen een handje. “Dan ging ik weer bij hen aan de slag als zij een probleem hadden met elektra, wifi of iets anders waar ik mee kon helpen. Dat vind ik heel mooi, dat elkaar kunnen en willen helpen.”
Zelf dingen aanpakken kost minder geld volgens Luc, maar wel meer tijd. “Daar moet je wel rekening houden en dat moet je wel willen”, meent Luc. “En je moet het leuk vinden om te doen en niet bang zijn om het zelf te doen. Maar als je het dan zelf doet, geeft dat veel voldoening. Je hebt voor zoveel uitdagingen zelf een oplossing gezocht en gevonden. Best iets om trots op te zijn.”
Is zijn huis nu helemaal zelfvoorzienend?
“Niet helemaal”, stelt Luc. “Ik heb nog steeds gewoon water nodig. En in de winter gebruik ik meer energie, omdat de zon minder hard schijnt. Maar ik gebruik maar ongeveer 1000kWh per jaar van het elektriciteitsnet. Dat is laag voor een huishouden van vier personen. Ik heb het opgezocht: een gemiddeld huishouden gebruikt per jaar bijna 2,5 keer zoveel. Ik ben van het gas af en mijn energielabel ging van G naar A! En met dit resultaat ben ik tevreden. Voor nu dan!”
Tips van Luc
- Blijf het proberen! Soms lukt het even niet, en gaat het niet goed. Dan doe je het opnieuw!
- Wees kritisch, zeker bij het zoeken naar materialen of installateurs. Veel mensen bieden aan wat voor hen het voordeligst is.
- Technische kennis is altijd handig. Als je die zelf niet hebt, kun je aan anderen vragen wat werkt of niet. Heb je daarmee weinig geluk? Dan kan het internet je wellicht helpen.
- Kijk bij het zoeken naar materialen altijd waar het vandaan komt en hoe het gemaakt is. Dan weet je zeker dat het duurzaam is.
- Laat een aannemer vooral van tevoren weten wat je ideeën zijn, en dat je duurzaam wilt bouwen. Dan kunnen zij ook meewerken.
Zelf ook aan de slag?
Ben jij enthousiast geraakt door het verhaal van Luc en wil jij ook je huis verduurzamen?
- Op de website van Milieu Centraal vind je een mooi stappenplan om je huis aardgasvrij te maken.
- Op hun Verbeter je huis kun je ontdekken wat het verduurzamen van je huis je kost en oplevert.
- Wist je dat er heel veel mogelijkheden zijn om een subsidie aan te vragen voor het verduurzamen van je huis? Check de pagina Subsidies verduurzamen woning op Milieu Centraal.
- Of vraag net als Luc een groene hypotheek aan bij je bank. Dat is een lening die je gebruikt om je huis te verduurzamen. Je leent geld tegen een lagere rente dan normaal, met als voorwaarde dat het extra geld alleen gebruikt mag worden voor energiebesparende maartregelen.
- Of kijk bij Extra hypotheekruimte voor energiebesparing op Milieu Centraal om meer te lezen over de mogelijkheden om extra geld te lenen via je hypotheek voor bijvoorbeeld betere isolatie en zonnepanelen.
Dit artikel is geschreven door Ilica Straver. Zij volgt de bacheloropleiding Communicatie aan de Hogeschool van Utrecht en liep een maand stage bij de Atlas Leefomgeving. Ilica verzorgde ook het beeldmateriaal voor dit verhaal.