Nederland is een écht fietsland. Nergens ter wereld zijn zoveel fietsen en wordt zoveel gefietst. Op de nieuwe kaart ‘Lopend of fietsend naar het werk’ op de Atlas Leefomgeving' is bijvoorbeeld te zien dat in de steden Amsterdam en Utrecht maar liefst 55 tot 76 procent van de mensen tussen 18-65 jaar lopend of fietsend naar het werk gaat. In de meeste gemeentes gaat ongeveer de helft van de mensen lopend en/of fietsend naar het werk. Drenthe en Zuid-Limburg scoren het laagst: daar gaat in de meeste gemeentes 30 tot 35% lopend en/of fietsend naar het werk. Toch valt er nog veel winst te behalen.

 

Winst te behalen bij korte ritjes

In 2022 ging 44 procent van de mensen die op minder dan 7,5 kilometer van hun werk woont, met de auto daar naartoe. Dat bleek uit het onderzoek ‘Pak de fiets of het OV!’ van het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) dat onlangs verscheen. Waarom kiezen mensen niet vaker voor de fiets, terwijl dit beter is voor de gezondheid, het milieu en het klimaat? Een van de belangrijkste verklaringen is dat reisgedrag een gewoonte en routinematig gedrag is. Eenmaal gewend aan de auto? Dan pak je dus niet zomaar meer de fiets.

Verhuizing of baanwissel

Het makkelijkst verander je je reisgedrag bij een nieuwe baan of verhuizing, zo blijkt uit het onderzoek. Maar zulke grote veranderingen maken we nou eenmaal niet dagelijks mee. Hoe kunnen we dan toch ons gedrag veranderen? Het antwoord zit in het korte ritje: naar de bakker, supermarkt of sportclub. En natuurlijk naar ons werk. Door bij die ritjes vaker de fiets te pakken, kunnen we veel bijdragen: aan onze gezondheid, het milieu en klimaat.

1. Voorpret versus filestress

Kom ik in de file als ik naar het werk rijd? Deze stress is verleden tijd als je fietst. Je weet je aankomsttijd, want er staat bijna nooit windkracht 7. Fietsen is voor mij haast een metafoor voor het leven zelf: een mooie reis, waarin je van alles ziet en meemaakt. Met de nodige pieken (zag ik daar een ree wegschieten?) en dalen (een lekke band in de stromende regen). Door zelf een leuke route uit te stippelen, ervaar ik voorpret. Net als bij een vakantie. Zo word ik helemaal enthousiast als ik een voor mij nieuw paadje op de kaart ontdek. Wat zal ik daar zien? Iets nieuws ontdekken blijkt goed voor de gezondheid.

Na een lange werkdag vind ik het leuk om mijn hoofd leeg te maken en het werk van me af te laten glijden door te fietsen. Vaak kies ik dan bewust een omweg en kijk ik of er mooie monumenten in de buurt zijn die ik nog niet heb gezien of monumentale bomen. Ik fiets ook wel eens door de Molenpolder, om vogels te kijken. Er valt altijd iets te beleven in de omgeving.

Fietsen als metafoor voor het leven: een mooie reis, waarin je van alles ziet en meemaakt. Ook in haar vrije tijd maakt webredacteur Eline regelmatig fietstochtjes.

2. Een boost voor je mentale gezondheid

Fietsen doet mijn mentale gezondheid goed. Soms staat er een koude wind en die blaast de eerste kilometers flink in mijn gezicht. Zo kan ik ’s morgens mooi nog even wakker worden. Tegen de wind in fietsen is nooit heel fijn, maar gelukkig zijn er ook andere fietsforenzen. Daardoor voel ik mij niet zo alleen. Ik ben onderdeel van een peloton. Een fiets naar je werk-peloton.

Beweging is goed voor je gezondheid en een groene omgeving ook. Zelf merk ik als ik wat meer buiten de stad raak, ik vanzelf rustiger ga ademen. Op de fiets ben ik er echt even helemaal uit. Ik kan afstand nemen van alle dagelijkse beslommeringen. Soms zit ik met een probleem en al trappend vind ik plotseling de oplossing. Ook gaat het niet lukken om eindeloos op mijn telefoon door sociale media te scrollen. Ik kijk veel liever om me heen. Zie ik daar nou een ooievaar op een nest?

3. In de natuur valt altijd iets te beleven

De natuur activeert al mijn zintuigen. Ik hoor op de fiets vogels fluiten en de wind langs mijn oren zingen, ik zie ganzen en kieviten en het riet wuift. Ik fiets vaker naar mijn werk en op dit moment zie ik overal pulletjes in het water drijven en ruik ik vers gemaaid gras.

Als je gedurende het hele jaar naar je werk fietst, zie je het landschap elke dag een beetje veranderen. Je krijgt veel meer mee van de seizoenswisselingen. Zo ga je elke dag naar de film zonder bioscoopkaartje.

4. Geen tot minder parkeerstress

Naast meerdere fietsen, bezit ik ook nog een auto. Ik probeer het autorijden te beperken. Dat lukt niet altijd. Het gevolg is bijna altijd parkeerstress. Is er wel plek? En krijg ik mijn auto wel netjes en zonder brokken in dat smalle parkeervak? Met de fiets heb ik daar geen last van. Wist je trouwens dat een automobilist 7 x zoveel plek inneemt als een fietser? Hoeveel groener zouden we onze leefomgeving kunnen maken als er minder auto’s waren? Ik mijmer erover op de fiets.

5. Goed voor je portemonnee en het milieu

Als ik naar mijn werk fiets, krijg ik een hogere kilometervergoeding dan wanneer ik met auto ga. Als ik elke dag naar mijn werk zou fietsen, vier dagen per week, dan verdien ik al snel zo’n 25 euro per week. Niet alle werkgevers geven een hogere fietsreisvergoeding, maar eigenlijk is fietsen altijd goedkoper dan de auto. Je betaalt geen benzine en het onderhoud valt vaak erg mee.

En hoe zit het dan eigenlijk met de CO2-uitstoot? Ook dat is een duidelijk verhaal: de uitstoot van een fietser op een elektrische fiets is 26 keer zo klein en van een ouderwetse fiets zelfs 40 keer zo klein. En iedere autokilometer die in stedelijk gebied wordt vervangen voor een fietskilometer levert 41 cent aan maatschappelijke baten op.

Zelf vind ik het ook een prettig idee, naast betere luchtkwaliteit, dat de stad veel stiller zou worden, als er minder auto’s zouden rondrijden.

Doorbreek de routine: maak van elke dag een fietsdag!

Fietsen naar je werk heeft dus voordelen. Misschien ontdek jij er nog meer. En gelukkig hoef je niet te wachten tot jouw volgende verhuizing of die nieuwe baan om te beginnen. Doorbreek je routine, begin vandaag en spring op je stalen ros.