Op zaterdag 9 en zondag 10 september kan je duizenden monumenten bezoeken tijdens de Open Monumentendag 2023. In dit weekend zijn Rijksmonumenten door heel Nederland voor iedereen gratis te bezoeken. Daarnaast worden veel culturele activiteiten georganiseerd voor jong en oud. Zo zijn er tentoonstellingen en rondleidingen.  

Monumenten zijn van onschatbare waarde. Zo'n bouwwerk, object of het restant ervan, geniet bescherming vanwege de schoonheid, betekenis voor de wetenschap of cultuurhistorische waarde. Ze geven een kijkje in het dagelijkse leven van onze voorouders en vormen de basis voor onze culturele identiteit en onze leefomgeving. Daarom is het belangrijk dat ze beleefd en gekoesterd worden. 

Nederland telt meer dan 60 duizend gebouwde rijksmonumenten en ruim 1400 groene rijksmonumenten. Tijdens de Open Monumentendag openen in heel Nederland ruim 5.000 monumenten gratis hun deuren. Genoeg te zien dus! De meeste monumenten bevinden zich in Noord- en Zuid-Holland, maar ook de rest van Nederland zijn veel monumentale woningen, molens en kastelen te bezoeken. 

In Nieuwegein vind je het Rijksmonument De Hoefsmederij. Dit woonhuis en voormalige smederij werd tussen 1800 en 1825 gebouwd. Het historische smederij-interieur bleef bewaard. Tot omstreeks 1930 was ook de dorpswaag in de smederij gevestigd, waar boeren hun koopwaar lieten wegen.

Levend Erfgoed: meer dan alleen steen 

Dit jaar is Levend Erfgoed het thema van de Open Monumentendag. Wat houdt dit in? Dit zijn 'de culturele gebruiken, tradities en ambachtelijke vaardigheden die mensen van huis uit hebben meegekregen, die zij zich eigen hebben gemaakt en die zij op hun beurt weer doorgeven'. Voorbeelden zijn fanfares, het bakken van brood en poffertjes en Nederlandse volksliederen zoals ‘Altijd is Kortjakje ziek’. 

De stenen gebouwen staan dit jaar dus niet centraal, maar juist de culturele activiteiten die de gebouwen mogelijk maakten of maken. Wil je iets leren over Nederlandse muziek? Of ben je nieuwsgierig naar oud-Nederlandse verhalen en satire? Bezoek dan een van de vele activiteiten bij jou in de buurt of ergens anders in Nederland.

800 jaar Hanze-gedachtegoed 

De landelijke opening van de Open Monumentendag vindt plaats in hartje Zwolle op het Grote Kerkplein. Het is namelijk een bijzonder jaar voor de stad. Zwolle is een Hanzestad en in 2023 wordt het Hanzejaar gevierd. Een jaar waarin de negen Hanzesteden in Oost-Nederland 800 jaar aan Hanze-gedachtegoed vieren. Ter ere van het Hanzejaar organiseert Zwolle in september de Hanze8daagse, een evenement dat precies overlapt met de Open Monumentendag. Een perfecte aanleiding dus om deze twee evenementen aan elkaar te koppelen. 

Hanzesteden vormden tussen 1100 en 1200 een internationaal netwerk voor handel. In Nederland zijn er 23 Hanzesteden en deze waren weer verbonden met ongeveer 200 Hanzesteden door heel Europa (van Zweden tot Spanje). Al deze steden bundelden hun krachten door met elkaar handel te drijven én elkaars handel te beschermen. Hierdoor werden ze heel belangrijk, welvarend en rijk. In veel van deze steden zie je dit nu nog terug, onder andere door de mooie monumenten die er zijn.  

Bezoek Levend Erfgoed in Zwolle 

Op de website van de Open Monumentendag vind je 10 monumenten in Zwolle die je kunt bezoeken tijdens de zogeheten monumententour. Wij hebben deze 10 monumenten op de kaart aangestipt en gecombineerd met onze kaart met regionale fietsroutes (groen) en wandelroutes (bruin). Dus pak je fiets en ga op ontdekkingstocht langs het Statenzaal Gouvernementshuis, de Sassenpoort en de sleepboten. Op 8 september tussen 21:00 en 23:00 geniet je daar van diverse bijzondere vormen van levend erfgoed zoals circusacts, verhalenvertellers en allerhande muziekvormen. Ook kan je naar een lichtjesparade van de sleepboten (ook wel historische opduwers) kijken. 

Op culturele ontdekkingstocht in je eigen leefomgeving 

Woon jij helaas niet in de buurt van Zwolle, maar ben je toch nieuwsgierig naar levend erfgoed in monumenten bij jou in de buurt? In de rest van Nederland is op 9 en 10 september ook genoeg te beleven. Maak je eigen monumententour! Combineer bijvoorbeeld de kaart rijksmonumenten met de regionale fietsrouteskaart of wandelrouteskaart en plan je eigen route langs mooie monumenten. Hetzelfde kun je doen met de groene rijksmonumenten-kaart of een van onze andere cultureel erfgoed-kaarten (molens, kastelen, monumentale bomen, en hunebedden en grafheuvels). Of ga naar Eropuit: Ontdekken om inspiratie op te doen. 

Links: regionale fietsroutes-kaart gecombineerd met rijksmonumenten-kaart. Rechts: regionale wandelroutes-kaart gecombineerd met rijksmonumenten-kaart.