Workshop Check je plek Weekend van de wetenschap

Het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) deed op zaterdag 5 oktober mee aan het Weekend van de Wetenschap. Het Atlas-team gaf de workshop ”Check je plek”. In vier sessies nodigden ze bezoekers uit om mee op ontdekkingstocht te gaan. En wel in hun eigen leefomgeving, aan de hand van de Atlas-kaarten.

Miranda Mesman en Sara Nederpelt van het Atlas-team verwelkomen de bezoekers in de directeurenkamer van het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu). “Deze plek is heel bijzonder,” vertelt Miranda. “Aan de muur hangen portretten van alle directeuren van het RIVM. Het is onze chicste kamer. Hier ontvangen we heel belangrijke mensen. Vandaag zijn jullie die heel belangrijke mensen.”

Een meisje vraagt: “Waarom hangen er alleen portretten van meneren?” “Tsja,” antwoordt Miranda. “Het RIVM is een oud instituut. Vroeger waren mannen vaker de baas dan vrouwen. Maar gelukkig is dat nu aan het veranderen en zijn veel leidinggevenden bij ons vrouwen. Wie weet! Misschien word jij als je groot bent wel de eerste vrouwelijke baas van het RIVM!”

Atlas: schat aan informatie

Miranda legt aan de deelnemers aan de sessie uit wat de Atlas Leefomgeving is:  een website waar je betrouwbare informatie kunt vinden over milieu en gezondheid. En heel veel kaarten, wel honderden. Op deze kaarten kun je inzoomen op je eigen leefomgeving. Hoe scoort jouw omgeving op een bepaald thema? Zo kun je op de Atlas zien hoe warm het in jouw stad wordt in vergelijking met het platteland. Miranda: “In de stad blijft de hitte vaak hangen in de zomer. Dat komt doordat stenen gebouwen alle warmte vast houden. En door de vaak hoge gebouwen waait er weinig verkoelende wind.” Interessant om te weten, maar wat kun je nu doen als het heel warm is in jouw stad? vraagt iemand. “Nou, je kunt de schaduw van bomen opzoeken,” vertelt Sara. “Waar dat in jouw stad kan, zie je op onze bomenkaart. Of je kunt een frisse duik nemen. Op onze buitenzwemplekken-kaart zie je waar je buiten kunt zwemmen en of de waterkwaliteit in orde is. Want je wilt niet tussen de blauwalgen zwemmen!”

Ook gaat het over de hevige regenval van de afgelopen dagen. Daar hebben we in de Atlas ook enkele handige kaarten voor,” zegt Miranda. “Met de droge verdiepingen-kaart kun je zien op welke plekken je droog blijft bij een dreigende overstroming. En op de kaart Maximale waterdiepte bij een overstroming zie je hoe hoog het water maximaal kan stijgen.”

Verzoeknummers

Vervolgens mogen de bezoekers eigen verzoeknummers voor kaarten geven. Populair zijn de luchtkaarten die de concentraties van stikstof en fijnstof weergeven. Deze kaarten roepen gemengde reacties op bij het publiek. Zo maakt de stikstofkaart duidelijk dat verkeer en bepaalde landbouw voor een ongunstig beeld zorgen. “Nu ziet het er niet best uit voor Rotterdam,” zegt een Rotterdammer.

De geluidsoverlastkaarten zijn ook populair. Zo vertelt een ouder echtpaar dat ze verhuisd zijn vanwege het vliegtuiglawaai. Wat blijkt na een blik op de kaart? Hun oude huis valt precies in de contour van Schiphol met de hoogste geluidsoverlast. Gelukkig is het in hun nieuwe woonomgeving stiller. Een meisje vraagt waarom er in Noordzee ook geluid was. Maar ze geeft het antwoord zelf al: door de windmolens natuurlijk!

Ook zijn de deelnemers nieuwsgierig naar de aardbevingenkaart. Waar waren er de afgelopen 100 jaar aardbevingen en hoe heftig waren deze? Ook de kaart Nederland in 1575 spreekt tot de verbeelding. Deze neemt je mee terug in de geschiedenis en laat zien hoe Nederland er toen uit zag.  

Een meisje is benieuwd of er in Rotterdam wel sterren te zien zijn. Die ziet ze namelijk bijna nooit. Op de hemelhelderheidkaarten uit de Atlas blijkt dat sterrenkijken in Rotterdam inderdaad een beetje lastig is. Zeker als het bewolkt is, want bewolking versterkt het licht. In Rotterdam is het heel licht. En licht vergroot op kleine schaal je omgeving, maar verkleint de omgeving op grotere schaal. Hoe lichter het is, hoe minder sterren je kunt zien. “Waarom komen jullie niet bij ons sterren kijken?” biedt een echtpaar uit de Noordoostpolder aan. “Bij ons is het wel nog donker.” 

Quiz

De afsluiting van de sessie is een Kahoot-quiz. Via hun mobiel krijgen alle aanwezigen een paar vragen voorgeschoteld. Wat hebben ze opgestoken van de sessies? De winnaar is met een leuk  cadeautje naar huis gegaan. Namelijk een biologisch afbreekbaar bakje met bloemzaadjes erbij. Wij gaan naar huis met een goed gevoel en kijken terug op een hele leuke dag. Interessant om te horen wat er bij onze doelgroep leeft en speelt!