Afbeelding
Wat is mobiliteit?
Mobiliteit is het vermogen om je voort te bewegen. Dat kun je zonder hulpmiddel doen, bijvoorbeeld als je wandelt. Maar dat kun je ook met een hulpmiddel doen. Denk aan de fiets, de auto of een vliegtuig. Mobiliteit, vervoer, transport zijn allemaal termen om van a naar b te komen. Wij noemen het ‘onderweg’.
Uit onderzoek van Onderzoek Verplaatsingen in Nederland (OViN) blijkt dat Nederlanders zich jaarlijks bijna 20 miljard keer verplaatsen. Nederlanders gaan het vaakste lopend of met de fiets van a naar b (ongeveer 50% van de verplaatsingen). Ruim 40% van de verplaatsingen maakt men met de auto en minder dan 10% met het openbaar vervoer.
Binnen het thema Eropuit willen wij mensen stimuleren om hun leefomgeving te ontdekken. Op deze pagina lees je alles over de manieren waarop je van a naar b kunt komen om je leefomgeving te ontdekken. En over welke manieren het gezondst zijn voor jouzelf en jouw leefomgeving.
Afbeelding
Hoe ga je duurzaam van a naar b?
We maken gebruik van verschillende vervoersmiddelen om van a naar b te komen. Onze benen, de (elektrische) fiets, de auto, de scooter of motor. Onze keuze wordt bepaald door vragen als: hoe lang duurt het? En wat kost het? De vraag 'hoe duurzaam is het?' is ook belangrijk. De uitstoot van sommige vervoersmiddelen (bijvoorbeeld benzine- en dieselauto's) dragen bij aan de klimaatverandering.
Om hierin een duurzame keuze te maken, kan je de STOMP-methode() gebruiken. STOMP staat voor Stappen (voetganger), Trappen (fietser), Openbaar Vervoer (OV), MaaS (Mobility as a Service) en Privéauto, in deze volgorde. Moet je van a naar b? Ga dan wandelen of pak de fiets. Zeker voor de korte ritjes. Dit is namelijk het meest duurzaam. Zie ook: Kort ritje? Da's zo gefietst!
Als je bestemming te ver is om er heen te wandelen of fietsen kan je het beste met het OV . Toch is het OV niet altijd een optie, bijvoorbeeld wanneer de locatie moeilijk te bereiken is of als je veel spullen mee moet nemen. Dan is de auto natuurlijk een optie. Een deelauto of een elektrische auto zijn mooie, duurzamere alternatieven voor de ‘gewone auto’. Gemiddeld stoot een benzineauto 204 gram CO2 uit per kilometer. Met een elektrische auto is dit minder dan de helft, namelijk gemiddeld 85 gram CO2. Hoeveel CO2 je precies bespaart hangt van verschillende dingen af. Het maakt bijvoorbeeld uit hoe oud je auto is en hoe zuinig deze rijdt.
Kaarten over onderweg
Afbeelding
Gezond onderweg
Bewegen is gezond! Door te bewegen, blijf je makkelijker op gewicht. Het is goed voor je hart, longen en bloedvaten én het is ontspannend. Laat daarom de auto staan en pak vaker de fiets of wandel naar de supermarkt. Zo kom je sneller aan de beweegnorm van 2,5 uur per week. Je hoeft geen grote afstanden af te leggen. Alle kleine stukjes tellen mee.
De auto laten staan zorgt ook voor een schonere lucht. Als je wandelt of fietst, stoot je (bijna) geen stikstofdioxiden en fijnstof uit. Wat voor effect dat heeft, zie je op de luchtkwaliteitskaarten van 2020. In 2020 nam het wegverkeer af vanwege corona. Er is een daling van de concentraties stikstofdioxiden en fijnstof en de lucht is schoner. Die schonere lucht is belangrijk voor de gezondheid van mensen. Lees hier meer over bij ons thema Schone lucht.
Als er minder auto's op de weg zijn, zorgt dit vaak ook voor minder verkeerslawaai. Geluidshinder kan leiden tot slaapproblemen en gezondheidsklachten, zoals hoge bloeddruk. Lees hier meer over bij ons thema Geluid in je omgeving.
Afbeelding
Wat kan jij doen aan de verkeersveiligheid?
Iedereen kent wel plekken waar het verkeer niet veilig is. Denk aan een onoverzichtelijk kruispunt of een plek waar veel te hard wordt gereden. Kan de verkeersveiligheid in jouw buurt beter? Meld het bij Rijkswaterstaat of Veilig Verkeer Nederland. Of doe mee aan één van de buurtacties van Veilig Verkeer Nederland: vraag een snelheidsmeting aan, houd een buurtenquête of doe mee aan een stickeractie.
Bij je gemeente kun je ook een klacht indienen over overlast van verkeer, zoals lawaai, stank en drukte. Of je kunt een verzoek indienen voor maatregelen die het verkeer veiliger maken. Ga hiervoor naar de website van jouw gemeente.
Utrecht 10 minuten stad
Een stad waarin alles wat je nodig hebt, dichtbij is. Met Utrecht dichtbij: de tien-minutenstad ontwikkelt de gemeente zes extra centra met huizen, kantoren, winkels, sportvelden en alles wat je nodig hebt. Deze visie sluit mooi aan op het STOMP-methode. De meeste voorzieningen bereik je makkelijk lopend (Stappen) of op de fiets (Trappen). Moet je toch in één van de andere centra zijn? Door het aanleggen van een goed OV-netwerk zorgt de gemeente dat de verschillende centra goed met elkaar verbonden zijn. Zo ben je nooit lang onderweg.
Doorfietsroutes
In de STOMP-methode staat Trappen niet alleen voor de ‘gewone fiets’. De elektrische fiets is ook een duurzame manier van reizen. De verwachting voor de toekomst is dat steeds meer mensen de e-bike gaan gebruiken voor woon-werkverkeer . Dit is niet gek, want met de elektrische fiets leg je makkelijk grotere afstanden af. Misschien is het te ver om op een gewone fiets naar je werk te fietsen, maar is het met een elektrische fiets prima te doen. Het helpt dan als de provincie Doorfietsroutes aanlegt. Dit zijn een soort snelwegen voor fietsers.
Tip: Check bij je werkgever of je de aanschaf van een (elektrische)fiets vergoed kunt krijgen.
Deelauto's en samen rijden
Heb je soms toch een auto nodig? Koop niet zomaar zelf een auto, maar kijk of je een andere oplossing kan vinden. Misschien kan je met iemand meerijden? Of denk aan de Mobility as service van de STOMP-methode. Hieronder vallen deelauto’s. Het aanbod deelauto’s is de laatste jaren veel groter geworden. Dit is niet alleen beter voor het milieu, maar vaak ook goedkoper dan een eigen auto. Bijvoorbeeld wanneer je maar af en toe een auto nodig hebt.
Bereikbaarheid
De bereikbaarheidsanalyses van het Planbureau van de Leefomgeving laten zien dat werk en voorzieningen zonder auto vaak lastig te bereiken zijn. Woon je aan de rand van de stad, in een dorp of in landelijk gebied? Dan ben je met de fiets of het OV vaak langer onderweg dan met de auto. Zelfs in de spits.
Het kabinet heeft in het coalitieakkoord €7,5 miljard vrijgemaakt om nieuwe woonwijken beter bereikbaar te maken. Het gaat om nieuwe spoorlijnen, wegen en fietspaden in heel Nederland. Dit geld is ook bedoeld voor de verbetering en ontwikkeling van bestaande infrastructuur.
Bij (her)ontwikkeling van infrastructuur kan de STOMP-methode helpen. Met STOMP wordt, bij het ontwerpen van nieuwe infrastructuur, prioriteit gegeven aan duurzame mobiliteitsvormen. Hierbij wordt ook gekeken naar de afstand. Bijvoorbeeld: korte stukjes kun je het beste lopen of fietsen. Voor lange afstanden gebruik je de (elektrische) fiets of het OV. Als een plek lastiger te bereiken is, dan neem je een (deel)auto.
Veilig onderweg
Uit onderzoek van Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid en Veiligheid.nl blijkt dat een ongeluk vaak wordt veroorzaakt door een combinatie van een onveilige infrastructuur, voertuig en gedrag. Er bestaan veel verschillende voertuigen en het is vaak druk onderweg. Zo ontstaan onveilige verkeerssituaties. Om het verkeer veiliger te ordenen, heeft de ANWB een methode bedacht: het indelen van voertuigen in voertuigfamilies.
- voor voetgangers geldt een 10 km/u zone
- voor fietsen (en e-bikes, elektrische steps, bakfietsen en speedpedelecs) geldt een 20 km/u zone
- voor lichte motorvoertuigen (zoals snor-, brom- en elektrische bakfietsen) geldt een 30 km/u zone
- voor auto's (en bestelauto’s, vrachtwagens, bussen en motorfietsen) geldt een 50 km/u zone
Deze methode helpt bij het ontwerpen van straten. In de STOMP-methode kijkt men naar de maximumsnelheid die het beste past bij de functie van de desbetreffende straat. Bijvoorbeeld: is het een winkelstraat of een doorlopende weg? Hoe snel je in die straat mag rijden, hangt af van de functie, de drukte en daarbij passende voertuigfamilie voor die straat. Je kunt zo ook een fietspad indelen in verschillende stroken voor verschillende snelheden. Door langzaam en snel verkeer van elkaar te scheiden, worden mogelijke ongelukken voorkomen.
Afbeelding
Mobiliteitsbeleid
Er zijn veel manieren te bedenken om onze mobiliteit duurzamer, veiliger en gezonder te maken. De Rijksoverheid, provincies en gemeentes denken hier samen over na. Hieronder vind je een aantal voorbeelden van beleid.
- Nederland moet verduurzamen. De transitie naar duurzame mobiliteit is hierin onmisbaar. Dit is dan ook één van de vijf thema’s in het Klimaatakkoord. Hierin staat bijvoorbeeld dat de overheid mensen stimuleert om milieuvriendelijk te rijden of vaker de fiets te pakken.
- Veel Nederlandse steden willen het autogebruik in de (binnen)stad ontmoedigen, bijvoorbeeld door milieuzones in te stellen of door hoge parkeerkosten te rekenen.
- Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat start de campagne Da's zo gefietst om mensen aan te moedigen voor korte ritjes de fiets te pakken.
- Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat maakt het beleid voor voertuigen op de weg.
- Ben je geïnteresseerd in het beleid voor OV in Nederland? Bekijk dan deze pagina Toekomst openbaar vervoer 2040.
Interessante websites
- Rijksoverheid - Mobiliteit nu en in de toekomst
- Transport, Health and Environment Pan-European Programme
- Kennisinstituut voor mobiliteitsbeleid
- Milieu Centraal - Fiets, OV of auto?
- Natuur en Milieu - Vaker op de fiets
- Provincie Utrecht - Fietspad van de toekomst
- Fietsberaad - Tour de force
- Integrale mobiliteitsanalyse - Ontwikkeling mobiliteit, stedelijke bereikbaarheid en verdieping wegen
Kijk ook eens bij