wat is biodiversiteit

Wat is biodiversiteit?

Met biodiversiteit bedoelen we al het leven op deze aarde. Het gaat dan over planten, dieren en micro-organismen, maar ook over de verschillen binnen deze soorten. Denk bijvoorbeeld aan de verschillen in grootte, kleur of snelheid. Een mooi voorbeeld is het schelpnonnetje. Die vind je op het strand in allerlei kleuren: gestreept, geel, wit en roze.

Biodiversiteit gaat niet alleen over soorten en verschillen, maar ook over de verschillende leefomgevingen: ecosystemen waar deze soorten onderdeel van zijn. Dit kunnen weilanden, duinen, rivieren, zeeën, bossen of zelfs woonwijken zijn.  

Een ecosysteem bestaat uit alle planten, dieren, schimmels, bacteriën en andere micro-organismen die samen in een gebied leven. Ze zijn allemaal met elkaar verbonden en werken op verschillende manieren samen. 
 

biodiversiteit belangrijk lieveheersbeest

Waarom is biodiversiteit belangrijk?

Biodiversiteit is onmisbaar voor het behoud van een gezonde leefomgeving en onze planeet. Denk bijvoorbeeld aan insecten zoals hommels en bijen. Zij zorgen ervoor dat fruitbomen worden bestoven. Zonder deze bestuivers zouden we geen appels, kersen en aardbeien, maar ook geen courgettes en tomaten hebben. 

Ook is het evenwicht tussen de dieren en planten in het water, bodem en de lucht belangrijk. Dit evenwicht zorgt voor een veerkrachtige natuurlijke omgeving die beter extremen als plagen en wateroverlast kan opvangen. De larven van het lieveheersbeestje eten luizen.  Als er veel luizen zijn, vermeerderen de lieveheersbeestjes snel. Ze verspreiden zich over je plant of tuin en staan klaar om een nieuwe plaag te voorkomen. 

Biodiversiteit doet meer dan alleen de natuur gezond houden, het maakt ons leven ook mooier en rijker. Van inspirerende kunst en literatuur tot mogelijkheden voor recreatie, ecotoerisme en verbinding met de natuur. Dit betekent dat het ook economische voordelen biedt.

Groenkaart

Kaart waar is groen in Nederland

Hoe groen is je buurt? Zijn er veel bomen, struiken en planten?

Bijendiversiteit

Voor hoeveel soorten bijen is een leefgebied geschikt?

Soortendiversiteit

Hoeveel soorten planten, amfibieën, reptielen, vissen, dagvlinders, libellen en vogels komen er per km² voor?

afbeelding

Biodiversiteit en gezondheid

Natuur en biodiversiteit hebben een positieve invloed op je gezondheid. Buiten zijn in een groene omgeving helpt om te ontspannen, geeft je frisse lucht en biedt ruimte om even te ontsnappen aan de dagelijkse drukte. Natuur werkt kalmerend en geeft energie.  Als je buiten bent in de natuur beweeg je meer en is er een grotere kans dat je mensen ontmoet. Een rijkdom aan vogelgeluiden in de stad draagt bij aan het geluk van mensen.  Hoe meer biodiversiteit, zoals verschillende vogels, planten en insecten, hoe groter het positieve effect op je gezondheid.

Er zijn ook risico's voor je gezondheid als je in de natuur bent. Denk bijvoorbeeld aan een beet van een teek, contact met brandharen van de eikenprocessierups of hooikoorts door pollen van planten. Controleer daarom na een bezoek in het groen goed op tekenbeten, want teken kunnen de ziekte van Lyme bij zich dragen. Kies een andere route als ergens veel bomen met eikenprocessierupsen staan. En houdt rekening met het pollennieuws en de pollentelling  als je last hebt van hooikoorts.

Akkerranden

Natuurinclusieve landbouw houdt rekening met de natuur. De natuur helpt de landbouw en andersom. Zo zijn akkerranden of grasland met veel verschillende bloemen gunstig voor insecten en vogels. Deze dieren helpen bij het bestrijden van plagen in het gewas. Een gezonde bodem vormt een goede basis.

Exoten

Sommige planten en dieren komen van nature niet in Nederland voor, zoals de Japanse duizendknoop of reuzenberenklauw. Daarom heten ze exoten. Sommige  soorten hebben geen natuurlijke vijand in Nederland. Als zij zich ook snel vermeerderen, kunnen zij andere planten en dieren verdringen. Zo raakt de natuur uit balans. We noemen deze soorten  invasieve exoten.  

 

Voedselbossen

In voedselbossen en boslandbouw (agroforestry) komen voedselproductie en natuur samen. Voedselbossen maken groene stukjes in de stad en minder vruchtbare landbouwgronden weer vruchtbaar. Met agroforestry worden bomen teruggebracht in de landbouw, waardoor een robuuster systeem met meer ruimte voor biodiversiteit ontstaat. Bekijk de voedselbossen op de kaart.

Afbeelding

Waar vind je biodiversiteit?

Biodiversiteit vind je in beschermde natuurgebieden, maar ook op onverwachte plekken zoals op groene daken in de stad, in industriegebieden of in een begroeide geluidswal langs de snelweg. Op deze plekken groeien veel verschillende planten en vinden dieren voedsel en beschutting.  Voor Eindhoven is er een lijst met 40 inheemse planten, die het daar goed doen. Die lijsten zijn er ook voor andere gebieden in Nederland.

In Nederland zijn er 21 nationale parken met verschillende Nederlandse landschappen zoals duinen, bossen, heide en vennen. En er zijn 162 Natura 2000-gebieden, waar behoud van de biodiversiteit centraal staat. Natuurgebieden worden verbonden door het Natuurnetwerk Nederland.

Een gezonde biodiversiteit vraagt om een robuuste natuur met een grote verscheidenheid aan leven. Verschillende soorten planten, dieren, micro-organismes en schimmels die binnen het ecosysteem als één team samenwerken.

afbeelding wat kan je zelf doen

Wat kun je zelf doen?

Wil jij meer leven en natuur in je tuin en zo bijdragen aan biodiversiteitsherstel? Plantenresten, kieren in muren en plekken onder daken zijn perfecte schuil- en nestplaatsen voor veel diersoorten, zoals bijvoorbeeld wilde bijen en hommels. Dus laat die plantenresten lekker liggen en zorg voor schuilplekjes. 

Haal de tegels uit je tuin en vervang ze door groen. Leg een geveltuin aan, kies voor een groen dak of zet klimplanten tegen je muur. Zo maak je jouw omgeving aantrekkelijker voor dieren en planten én help je de natuur een handje. Maar een biodiverse tuin heeft ook voordelen voor jou. Biodiverse tuinen vangen meer water op en houden het beter vast, handig in droge periodes. Ook zijn biodiverse tuinen koeler tijdens hete zomers. 

Een groene parkeerplaats? Ja, dat kan! Door je parkeerplaats te vergroenen met plantjes vergroot je de biodiversiteit in je omgeving. Bijvoorbeeld door waterdoorlatende tegels te gebruiken of door minder tegels te gebruiken. De hoeveelheid bodemdieren neemt hierdoor toe. Het zorgt ook voor verkoeling van je omgeving.

Afbeelding

kraaien op strand

Beleid over biodiversiteit

Wereldwijd gaat het erg slecht met de biodiversiteit. Op de VN-Biodiversiteitsconferentie in Montreal is daarom afgesproken om de achteruitgang van de biodiversiteit te stoppen en herstellen. In 2030 moet de neergaande lijn zijn gestopt en moet 30 procent van het aardoppervlak een beschermde status hebben. Bijna 200 landen ondertekenden de afspraak.

Ook in Nederland gaat het slecht met de biodiversiteit. Er verdwijnen nog steeds plant- en diersoorten uit het landelijk gebied en uit natuurgebieden. Dat komt vooral door teveel stikstof, maar ook door teveel bestrijdingsmiddelen in het milieu. Met natuurbeleid wil de Rijksoverheid de Nederlandse natuur behouden en versterken. En de biodiversiteit behouden.  Met het Deltaplan Biodiversiteitsherstel zetten natuurorganisaties, boeren, burgers, kennisinstellingen, overheden en bedrijven zich samen in voor biodiversiteitsherstel in Nederland. In dit plan staan voorstellen voor de aanpak van het herstel van biodiversiteit.

Kijk ook eens bij

Verbindingen groen en water

Natuur staat in verbinding met elkaar door natuurbruggen, tunnels of aquaducten. Groen en water verbindt mensen en natuur met elkaar.

Gezonde bodem

Waarom is een gezonde bodem van levensbelang?

Schoon water

Wat betekent een goede waterkwaliteit?

Kennis groen en water

Lees meer over de achtergrond van een leefbare groene en waterrijke omgeving.