afbeelding
Hoeveel mensen hebben last van treingeluid?
Ruim 2 miljoen mensen wonen in Nederland op minder dan 300 meter van het spoor. Ons spoorwegnet is het drukst bereden van heel Europa. Dat kan overlast geven.
Een landelijk onderzoek uit 2020 laat zien dat 2,4% van de Nederlanders ernstige hinder ervaart van treingeluid. Dat zijn zo’n 350.000 mensen. Een veel voorkomend probleem is dat mensen slecht slapen door treingeluid, bijvoorbeeld in 2020 had 1,2% van de Nederlanders last van ernstige slaapverstoring. Het RIVM doet ook onderzoek bij mensen die binnen 300 meter van het spoor wonen. Daarin is het hinderpercentage hoger.
Op de website van ProRail staan verhalen van omwonenden over geluidhinder.
Afbeelding intro
Trillingen van treinen
Naast geluid, geven treinen ook trillingen. Denk aan het gerommel als een metro langsrijdt. Of aan trillende kopjes, ramen en deuren. Van de mensen die op minder dan 300 meter van een spoorlijn wonen, heeft 20% ernstige hinder van de trillingen van reizigerstreinen. Voor trillingen van goederentreinen is dat 40%, volgens onderzoek van het RIVM. Mensen zijn bijvoorbeeld sneller geïrriteerd, boos en/of ontevreden. ’s Nachts kunnen trillingen leiden tot slaapproblemen. Vooral goederentreinen geven overlast. Er zijn geen wetten of grenswaarden voor trillingen door rijdende treinen.
Nachtelijk geluid treinverkeer (Lnight)
Slaap je slechter door lawaai? Bekijk hoeveel geluid de treinen ’s nachts (23 - 7 uur) maken.
Ernstige geluidshinder door treinen
Op de kaart zie je hoeveel procent van de mensen in je buurt ernstige hinder had van treinlawaai in 2020.
afbeelding
Gezondheidseffecten door treingeluid
Lawaai kan hinder geven en de slaap verstoren. Slaapproblemen kunnen leiden tot vermoeidheid en concentratieproblemen overdag. Het RIVM schat dat jaarlijks 2 tot 85 mensen hart- en vaatziekten krijgen door treingeluid. En dat daar gemiddeld 1 tot 10 personen aan overlijden.
De WHO adviseert de geluidsniveaus onder de 54 dB (Lden) te houden om de gezondheid te beschermen. Voor de nacht is de WHO-advieswaarde 44 dB (Lnight).
Hoeveel lawaai maakt een trein?
In een rustige straat is het geluidsniveau gemiddeld 50 dB, maar dicht langs het spoor gemiddeld 60 tot 70 dB. Als een trein langskomt kan dit oplopen naar 80 tot wel 90 dB. Veel spoorwegen zijn de afgelopen jaren drukker geworden, met daarbij toenemende geluidsniveaus en toenemende hinder.
Ook het rinkelen van de overwegbellen en werkzaamheden kunnen hinder geven. "Buiten zitten en slapen met het raam open was soms niet te doen", zei een bewoner toen de spoorweg tussen Zutphen en Hengelo werd aangepakt. Een ander zei: "wat moet dat moet". Lees hun verhaal op de website van Prorail.
Welke maatregelen helpen?
De Rijksoverheid, vervoerders en Prorail pakken geluidshinder aan met bijvoorbeeld:
- stillere treinen;
- glad slijpen van het spoor en de wielen;
- andere remsystemen;
- andere bruggen;
- raildempers;
- geluidschermen of geluidswallen;
- isoleren van woningen.
Hoeveel treingeluid is toegestaan?
De Rijksoverheid maakt elke 5 jaar een kaart van het treinverkeersgeluid. De kaart laat precies zien waar geluid meer of minder is geworden. En waar acties nodig zijn om geluidsoverlast tegen te gaan.
In de wet Milieubeheer staat hoeveel geluid is toegestaan bij woningen langs het spoor. De maximale grenswaarden heten ‘geluidproductieplafonds’. Aan beide kanten van het spoor liggen plekken waarvoor de overheid het geluidniveau berekent. Elke plek heeft zijn eigen geluidproductieplafond. Het gemiddelde treingeluid over één jaar mag niet boven die waarde uitkomen.
Als het geluidsniveau boven het geluidsproductieplafond ligt, nemen Prorail en de overheid maatregelen. Denk aan het plaatsen van geluidswallen of woningisolatie. Let op: de geluidproductieplafonds gelden alleen voor het hoofdspoorwegennet. Bekijk de video van Prorail voor meer uitleg over geluidproductieplafonds.
Tabel met toegestane decibel
| Woning | Voorkeursgrenswaarde | Maximaal toelaatbare waarde |
|---|---|---|
| Nieuwbouw bij bestaande spoorlijn | 55 dB | 68 dB |
| Nieuwe spoorlijn bij bestaande woningen | 55 dB | 68 dB |
Nieuwe woningen of nieuwe spoorlijn?
Als er plannen zijn voor nieuwbouw of voor een nieuw spoor, dan moet de overheid inschatten wat het geluidsniveau zal zijn. De geluidsbelasting mag niet boven de voorkeursgrenswaarde uitkomen. Het is de bedoeling dat het geluid beneden die grens ligt, maar soms is meer geluid toegestaan. De grenswaarde is de bovengrens, die mag bijna nooit overschreden worden. Voor hoofdspoorwegen ligt de bovengrens (70 dB) hoger dan voor de rest van de sporen (68 dB).
Afbeelding
Wat verandert er in de Omgevingswet?
In 2023 gaat de omgevingswet in. De regelgeving voor geluid verandert dan. Nu gelden de regels voor de hoofdspoorwegen of als de situatie verandert (nieuwe woningen of spoor). Maar straks komen er ook grenswaarden voor andere sporen. De provincies besluiten waar nieuwe geluidproductieplafonds gelden. De gemeente besluit bij welk geluidsniveau ze maatregelen nemen. Dan leggen gemeentes ‘een basisgeluidemissie’ vast in hun omgevingsplan. Vraag bij je gemeente wat dat betekent voor jouw buurt.
Kijk ook eens bij
Stiltegebieden & stadsgeluid
In stiltegebieden wordt de rust bewaard en stadsgeluid wordt aangenamer met soundscaping.
Windturbines
Nu we overschakelen op duurzame energie, zie je steeds meer windturbines. De motor en wieken maken geluid dat tot hinder kan leiden.