Denk aan de ruige Wadden, Hollandse vergezichten, stedenbouw, architectuur en natuur. Dat mooie Nederland staat onder druk. Nederland is een van de dichtstbevolkte gebieden in de wereld. Wonen, werken, natuur, recreatie en mobiliteit hebben allemaal een plek nodig.

In goede gebiedsontwikkeling krijgen al die verschillende belangen een stem. Meer dan vroeger beslissen provincies en gemeenten zelf over de inrichting van hun regio. Alle nieuwe ruimtelijke plannen van Rijk, provincies en gemeenten zijn te bekijken op Ruimtelijkeplannen.nl.

Leefbaarheid

De meeste mensen in Nederland wonen dicht op elkaar in steden. Dit heeft als gevolg dat het lastig is de kwaliteit van de omgeving te behouden. Zo kunnen problemen ontstaan door invloeden vanuit het milieu, maar ook sociale veiligheid kan onder druk komen te staan. Om de kwaliteit van de leefomgeving hoog te houden, werkt de overheid aan de herinrichting van wijken en aan het terugdringen van luchtvervuiling en geluidsoverlast in de leefomgeving. Zij werkt ook aan veiligheid op straat en voldoende groen.

Leefomgeving en gezondheid

De inrichting van woonwijken heeft invloed op de gezondheid van de mensen die er wonen. Aantrekkelijke en veilige fiets- en wandelroutes, parken en speelplekken nodigen uit tot bewegen. Daarnaast wordt door voorzieningen zoals scholen en winkels te spreiden en verschillende activiteiten zoals wonen, werken, leren en recreëren te mengen, de openbare ruimte aantrekkelijk gemaakt voor sociale activiteiten. Dit wordt integraal gezondheidsbeleid genoemd. Hiervoor is samenwerking nodig tussen de beleidsafdelingen gezondheid, milieu, sport, ruimtelijke ordening en verkeer, op zowel landelijk, provinciaal als lokaal niveau. Bij de keuze hoe een gebied wordt ingericht spelen naast gezondheid vooral ook economische en maatschappelijke belangen een rol. Bovendien kunnen in de praktijk in sommige gevallen verschillende kanten van gezondheid elkaar in de weg zitten. Zo is het goed mogelijk dat een aangewezen plek voor een speelterrein in een wijk juist een plek is met een relatief slechte luchtkwaliteit of dat het speelterrein geluidsoverlast oplevert voor de omwonenden. Een goede beoordeling en integrale afweging van de gezondheidsgevolgen van ruimtelijke ingrepen is daarom van belang.

Beoordelen gezondheidsgevolgen ruimtelijke plannen

De overheid vindt het belangrijk dat mogelijke gezondheidsgevolgen van ruimtelijke ingrepen vooraf goed in kaart worden gebracht en afgestemd worden met de initiatiefnemers. De Gids gezonde leefomgeving helpt u op weg met het gezond inrichten van de ruimte, inclusief praktijkvoorbeelden. Nog meer praktijkvoorbeelden om uw leefomgeving gezond(er) in te richten vindt u op de GezondOntwerpWijzer. Gemeenten kunnen ook terecht bij de GGDGemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst voor vragen over gezondheid in relatie tot de leefomgeving.

Wet ruimtelijke ordening en Omgevingswet

De Wet ruimtelijke ordening (Wro) is een belangrijke wet in de ruimtelijke besluitvorming. De wet beschrijft de rolverdeling tussen Rijk, provincies en gemeenten. De Wro is het instrument om ruimtelijke behoeften als wonen, werken, recreëren, mobiliteit, water en natuur in een samenhangende benadering te verdelen. Andere wetten in het ruimtelijk domein zijn de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) en de Tracéwet. Het kabinet gaat de Wro en verschillende andere wetten vervangen door de Omgevingswet. Deze wet maakt de besluitvorming over ruimtelijke projecten sneller en eenvoudiger.

Structuurvisie en bestemmingsplannen

Het Rijk, provincies en gemeenten maken elk voor hun eigen gebied structuurvisies. Daarin staan de globale plannen die de overheid voor een gebied heeft. In de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR) staan de plannen van het Rijk voor ruimte en mobiliteit in 2040. Zo beschrijft het kabinet in de Structuurvisie in welke infrastructuurprojecten zij de komende jaren wilt investeren. En op welke manier de bestaande infrastructuur beter benut kan worden. Provincies en gemeentes krijgen in de plannen meer bewegingsvrijheid op het gebied van ruimtelijke ordening. De structuurvisies van gemeenten worden concreet gemaakt door aanpassingen in het bestemmingsplan. In een bestemmingsplan wordt het gebruiksdoel en type bebouwing voor een gebied vastgelegd. Zo wordt vastgelegd of er een woonwijk of industriegebied mag worden gebouwd en of er hoog- of laagbouw mag komen.
Op het moment dat de Omgevingswet in werking treedt, worden structuurvisies en bestemmingsplannen vervangen door omgevingsvisies en omgevingsplannen.

Wat kunt u doen als burger

Wie wil bouwen of verbouwen heeft verschillende vergunningen nodig. Om het burgers en bedrijven makkelijk te maken zijn de vergunningen voor bouwen, wonen, monumenten, ruimte, natuur en milieu samengevoegd in één omgevingsvergunning. Deze vergunning kunt u digitaal aanvragen bij Omgevingsloket online.

Wat kunt u doen als professional

Er zijn veel mogelijkheden om uw leefomgeving gezond(er) in te richten. Neem voor inspiratie eens een kijkje op de Gids gezonde leefomgeving of de GezondOntwerpWijzer.

Zie ook